Veel Friezen zijn wel eens in het bijna honderdjarige Natuurmuseum Fryslân geweest, als kind, of als (groot)ouder met kinderen of kleinkinderen. „Dit museum is vaak het eerste museum waar kinderen in hun leven mee kennismaken”, zegt medewerkster Ellen Roetman. „Hier leren kinderen niet alleen over de rijkdom van de natuur, maar ook om hier zorgvuldig mee om te gaan. Een thema dat nu relevanter is dan ooit, met alle milieuproblematiek.”
Het personeelsbestand is al te klein voor het werk dat er is en straks moet daarvan nog een derde weg. We kunnen dit niet opvangen door simpelweg extra te bezuinigen
Het besluit van de provincie Fryslân om de subsidie met 30 procent te korten kwam dan ook als een zware klap, zegt Schokker, voorzitter van de raad van toezicht. „Het personeelsbestand is al te klein voor het werk dat er is en straks moet daarvan nog een derde weg. We kunnen dit niet opvangen door simpelweg extra te bezuinigen.” Er loopt nog een bezwaar en Schokker hoopt dan ook dat de politiek tot inkeer komt. Momenteel heeft het museum vijftien medewerkers en zo’n zeventig vrijwilligers aan het werk. In maart komt er een interim-directeur die budgettaire knopen moet doorhakken.
Neerwaartse spiraal
In de praktijk zal dit waarschijnlijk betekenen dat er geen grote exposities meer gehouden kunnen worden, die tienduizenden bezoekers trekken, ook van buiten Fryslân. Tentoonstellingen als I’ts T-Rex Time uit 2014, dat de levensloop van dinosauriërs illustreerde aan de hand van modellen en skeletten, en Animal Inside Out van de bedenker van Body Worlds waarbij de anatomie van vele geplastineerde dieren was te zien. De laatste voor de lockdown was GIF, waarbij de giftigste diersoorten uit het dierenrijk te zien waren. Schokker: ,,Zonder grote wisselende exposities zullen er veel minder bezoekers komen. We zijn heel bang dat het museum dan een onomkeerbare neerwaartse spiraal in gaat.”
Onze positie als beste museum voor kinderen in Fryslân, waar altijd wat te beleven valt, kunnen we waarschijnlijk niet handhaven
Het museum ontvangt in normale tijden dagelijks zo’n vier schoolklassen en verzorgt in de vakanties ook activiteiten en excursies in de natuur. „Onze positie als beste museum voor kinderen in Fryslân, waar altijd wat te beleven valt, kunnen we waarschijnlijk niet handhaven”, zegt Roetman. De interactieve tentoonstellingsruimtes waar kinderen kunnen ervaren hoe het is om als gans in de lucht te zweven, waar ze een ondergrondse reis in de onderwaterwereld kunnen maken en door het binnenste van een draak kunnen lopen, moeten natuurlijk wel onderhouden worden. En er moeten bijpassende educatieve programma’s worden ontwikkeld. „Vier van onze medewerkers houden zich bezig met educatie en worden hierin getraind”, zegt Roetman. „Volgens beleid van de provincie moet elk kind uit Fryslân een keer het Natuurmuseum hebben bezocht. Wij willen dan ook kwaliteit leveren.”
33.000 natuurhistorische objecten
Ook is het onzeker wat er gaat gebeuren met de meer dan 33.000 natuurhistorische objecten van het museum, die in het Kolleksjesintrum Fryslân ondergebracht zijn. De ruimte is een ware schatkamer met onder meer opgezette vogels, zeldzame vlinders, kreeften, botten, bijzondere mineralen en schelpen. Het museum gebruikt de stukken voor wissel-exposities of leent ze uit aan andere musea. Wetenschappers of verzamelaars mogen de stukken bestuderen en ook kinderen komen soms iets lenen voor een spreekbeurt.
Dit is toch Fries erfgoed. Het zou zonde zijn als het hier weg moet
Conservator Peter Koomen is verantwoordelijk voor het beheer, onderhoud, classificeren en uitlenen van stukken. Hij heeft hulp van vrijwilligers. „Het moet wel verantwoord blijven om de collectie hier te houden”, stelt Koo-men. In het ergste geval zou ze ondergebracht moeten worden in Naturalis in Leiden. „Maar dit is toch Fries erfgoed. Het zou zonde zijn als het hier weg moet.”
