De provincie houdt toezicht op de financiën van de gemeenten. Die hebben het al jaren moeilijk, vooral door tekorten in het sociaal domein (de jeugdzorg, de WMO en werk- en inkomen). In 2019 wisten veel gemeenten de gaten nog tijdelijk te dichten met incidentele meevallers, ‘maar het structurele beeld voor de komende jaren is een stuk minder rooskleurig’, aldus de provincie.
Van de achttien gemeenten wisten zes de begroting voor 2021 niet sluitend te krijgen
Van de achttien gemeenten wisten zes de begroting voor 2021 niet sluitend te krijgen. Daar wordt dus al rekening gehouden met een tekort aan het einde van het jaar. Het betreft Achtkarspelen, De Fryske Marren, Opsterland, Schiermonnikoog, Tytsjerksteradiel en Weststellingwerf. Vorig jaar wisten alle gemeenten nog een sluitende begroting in te leveren.
Algemene reserve
Een blik op de begrotingen leert dat veel gemeenten dit jaar de algemene reserve moeten aanspreken. Sommige gemeenten kunnen de boel dit jaar nog lijmen met een reservepotje met precariobelastingen. Dit is belasting die wordt geheven op onder meer kabels. De heffing van die belasting werd de afgelopen jaren juridisch bevochten, en hangende die zaken werd het geld opzijgezet. De gemeenten wonnen de zaken. Dat opgespaarde geld wordt dit jaar gebruikt als lapmiddel.
Stelpost jeugdzorg
De provincie merkt verder op dat twaalf gemeenten hun toevlucht nemen tot een ander lapmiddel: de stelpost jeugdzorg, een boekhoudtruc waarbij gemeenten mogen doen alsof ze extra geld voor de jeugdzorg krijgen. ‘Zonder die stelpost zouden de gemeenten grote tekorten in de meerjarenraming presenteren, en dus (extra) moeten bezuinigen.’
De provincie zegt geen voorstander te zijn van deze ‘pseudo-penningen’ en vindt dat het rijk met ‘echte middelen’ over de brug moet komen.
Extra nauwgezet
De provincie volgt dit jaar de gemeenten Dantumadiel, Smallingerland en Súdwest-Fryslân extra nauwgezet. Dantumadiel heeft een zorgwekkend lage algemene reserve en in Smallingerland wordt nog volop gediscussieerd over hoe structrele tekorten opgelost moeten worden. In Súdwest-Fryslân zijn zorgen over de dreigende kosten voor het onderhoud van onder meer bruggen en vaarten.
De provincie zegt geen voorstander te zijn van ‘pseudo-penningen’ en vindt dat het rijk met ‘echte middelen’ over de brug moet komen
Er komen spannende tijden aan voor de wethouders financiën. Zo wordt dit jaar duidelijk in hoeverre de coronacrisis inhakt op de gemeentelijke financiën. Ook zal het nieuwe kabinet zich buigen over de structurele middelen voor het sociaal domein.
Nadelig
Daarnaast is de voorgestelde herverdeling van het gemeentefonds nadelig voor de noordelijke gemeenten. De provincie Fryslân maakt zich daar zorgen over, gezien de al zorgwekkende financiële situatie van de Friese gemeenten.
