,,Waarom zat ik erbij?” Het is een vraag waarop veel getroffen ouders in de toeslagenaffaire nog altijd geen antwoord hebben, vertelt de 36-jarige Lia Pen uit Wolvega. Zijzelf incluis. Ze is een van de duizenden ouders die getroffen werden door een ontspoorde fraudeaanpak bij de Belastingdienst, waardoor velen tot tienduizenden euro’s aan kinderopvangtoeslagen moesten terugbetalen.
Zelf is ze inmiddels erkend als gedupeerde, maar de Belastingdienst kan haar nog altijd niet vertellen waar het nu fout ging. ,,Ouders willen nu gewoon weten: waarom zat ik erbij? Ben ik gedupeerde en heb ik recht op compensatie?”
Aanspreekpunt
Sinds een maand zit ze met elf andere ouders in het landelijke Ouderpanel Kinderopvangtoeslag, dat staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) en de Belastingdienst adviseert bij de aanpak van de toeslagenaffaire. Het panel is aanspreekpunt voor andere gedupeerden en treedt op als vertegenwoordiging van alle getroffenen. In lotgenotengroepen, onder andere op Facebook, zien de leden nog steeds veel problemen voorbijkomen.
Lees ook: Toeslagengedupeerden: ‘Met één klein foutje kreeg je al het stempel fraudeur’
Zo zag een aantal ouders het beloofde compensatiebedrag direct verrekend met hun schulden. Pen kaart de zaken die ze ziet aan in het panel en probeert waar mogelijk te helpen. Dagelijks is ze daar vier tot vijf uur mee bezig. ,,Het is een pittige taak: alle ouders zitten nog met hun verdriet en schulden. Je doet het er niet even bij.”
Dat je recht hebt op 30.000 euro compensatie, maar op het punt bent gekomen dat je zegt ‘laat maar’, terwijl je veel leed hebt gehad. Je raakt er uitgeput van
De overheid belooft alle gedupeerden te compenseren. Iedereen die zich tijdig aanmeldde moet voor 1 mei 30.000 euro terugkrijgen. Pen heeft er een hard hoofd in dat dat lukt. Het aantal zaken dat nog beoordeeld moet worden is groot, weet ze. Naast financiële compensatie gaan ook gemeenten helpen, bijvoorbeeld bij schulden of huisvesting. Ouders moeten zichzelf aanmelden voor die hulp, maar daar wringt het volgens Pen: het vertrouwen in de overheid is beschadigd.
Lees ook: Rapport toeslagenaffaire voelt voor ouders als erkenning
,,We merken dat mensen niet durven. Ze zijn zo bang dat de problemen opnieuw beginnen. Een deel van de ouders heeft de schulden afbetaald en denkt: laat maar. Gek toch? Dat je recht hebt op 30.000 euro compensatie, maar op het punt bent gekomen dat je zegt ‘laat maar’, terwijl je veel leed hebt gehad. Je raakt er uitgeput van.”
Terugstorten
Voor de Wolvegaster gaat de toeslagenaffaire terug tot 2009, toen ze plotseling kinderopvangtoeslag moest terugstorten. ,,Eerst denk je: ik zal dan wel te veel verdiend hebben. Je vertrouwt de overheid blindelings.” Maar de schuld liep op tot 60.000 euro en ze werd als fraudeur aangemerkt. ,,Pas toen de affaire in het nieuws kwam, ging er een belletje bij mij rinkelen.”
Het is hier hartstikke goed in Nederland, maar ik denk dat de nevenschade van beleid nogal eens vergeten wordt door de overheid
Met hun buffers en inkomen lukte het om de schuld te betalen. Daarmee hadden ze geluk, vertelt ze. Ook met hun netwerk. Maar de affaire trok een zware wissel. Ze moest uiteindelijk haar baan opzeggen omdat ze geen kinderopvang meer kon betalen voor haar vier kinderen, die nu tussen de vier en zestien jaar zijn. ,,Het is hier hartstikke goed in Nederland, maar ik denk dat de nevenschade van beleid nogal eens vergeten wordt door de overheid. Het doel van de Belastingdienst was fraude te bestrijden, maar de uitwerking werd uit het oog verloren.”
Compensatie
Ze hoopt dat ook haar gezin dit jaar compensatie krijgt. ,,We willen tot rust komen, ons geen zorgen hoeven maken over de aanschaf van schoolspullen of een fiets. Niet meer hoeven puzzelen. Dat we eens op vakantie kunnen en dat de kinderen dan ook een souvenirtje kunnen kopen, dat soort dingen.”
Lees : Commentaar: Verhoren toeslagenaffaire laten grote ontluistering zien
Ondanks het beschadigde vertrouwen zei ze ja op de plek in het Ouderpanel. ,,Zo kun je van invloed zijn en iets doen voor mensen die ook getroffen zijn. We hopen dat mensen ons weten te vinden, dat we bruggen kunnen slaan tussen de overheid en gedupeerden.”
Ik hoop dat we na de verkiezingen een overheid hebben die er alles aan doet om het vertrouwen terug te winnen
Ze hoopt op beterschap, na de verkiezingen. ,,De kloof tussen overheid en burgers moet worden opgelost, niet alleen in de toeslagenaffaire. Gert-Jan Segers van de ChristenUnie en Pieter Omtzigt van het CDA zeggen: de overheid moet een schild voor de zwakkeren zijn. Zo moet het volgens mij ook zijn. Mensen moeten niet meer tegen een muur oplopen. Ik hoop dat we na de verkiezingen een overheid hebben die er alles aan doet om het vertrouwen terug te winnen.”
Dit artikel maakt deel uit van een serie in aanloop naar het Noordelijk Lijsttrekkersdebat. Lees meer op: www.frieschdagblad.nl/debat. Kijk daar op 8 februari om 15.30 uur ook rechtstreeks naar het Noordelijk Lijsttrekkersdebat
