Volgens vastgoedorganisatie Dynamis werd vorig jaar in Leeuwarden voor 5900 vierkante meter aan kantoorruimte verkocht. Dat is ongeveer de helft van 2019, en minder dan een derde van topjaar 2018. ‘De huidige vraag naar kantoorruimte is na een periode van groei terug op het niveau van tijdens de vorige crisis’, concludeert Dynamis.
,,Veel mensen wachten voorlopig rustig af. Ze houden de adem even in”, zegt bedrijfsmakelaar Rinus Lameijer van Lamberink, die vanuit Assen heel Noord-Nederland bedient. Door corona werken we nu massaal thuis en het is de vraag of dat zo blijft. ,,Het thuiswerken heeft voordelen en nadelen. In sommige gevallen wordt toch een kantoor geprefereerd. Maar omdat we dat allemaal niet weten, staan bedrijven in de wacht.”
Veel bedrijven overwegen om met minder kantoor verder te gaan, maar hoe dat in de praktijk uitpakt is vooralsnog afwachten
En als medewerkers terug naar kantoor gaan, is het de vraag of er behoefte is aan traditionele kamerkantoren, of meer aan kantoortuinen. ,,Met een gezamenlijke ontmoetingsruimte, omdat de feitelijke werkplek toch deels thuis is. Veel bedrijven overwegen om met minder kantoor verder te gaan, maar hoe dat in de praktijk uitpakt is vooralsnog afwachten.”
Woonfunctie
Het kantoorgebruik nam de afgelopen jaren landelijk al af. Daarentegen groeit de vraag naar woningen, en dat biedt kansen, stelt Lameijer. ,,Als de woningmarkt groeiende is, dan merk je dat ook bij andere gebouwen. Winkels en kantoren komen in beeld voor woonfuncties.”
Ook grotere kantoorgebouwen uit de jaren zestig, zeventig en tachtig worden verbouwd. Die staan vaak bij veel voorzieningen
Daarbij gaat het vooral om kantoorvilla’s; grote woonhuizen die ooit verbouwd zijn tot kantoor. ,,Die krijgen nu vaak weer een woonfunctie terug. En ook grotere kantoorgebouwen uit de jaren zestig, zeventig en tachtig worden verbouwd. Die staan vaak bij veel voorzieningen.”
Lees ook: Record op record huizenmarkt Fryslân in 2020; dorp wint aan populariteit
Toch is de grote vraag naar woningen niet per se een uitkomst voor kantoorbezitters. ,,Transformeren is een kostbare aangelegenheid. Dat kost zo duizend euro per vierkante meter. Dus het gebeurt alleen als kantoren gekocht kunnen worden onder gunstige voorwaarden. Maar je ziet wel dat het meer lijkt te lukken, doordat de prijzen bij woningen zo hoog zijn. Ik zeg ook altijd tegen eigenaren: je kan wel dromen over een rendement van 8 procent, maar als je een gegarandeerd hard rendement van 4 procent hebt kan je brood kopen.”
Snelwegen
Ook zijn niet alle kantoorpanden geschikt voor woningen, zoals relatief recent gebouwde kantoorpanden langs snelwegen. ,,Daar zijn geen voorzieningen en het geluidsniveau is vaak te hoog.”
Lees ook: Commentaar: Er is nog altijd weinig perspectief op terugkeer van normale huizenprijzen
Lameijer ziet verder dat de transitie van kantoren naar woningen in Fryslân wat minder speelt. ,,Hier is de vraag naar compacte huisvesting en studentenwoningen minder groot dan in bijvoorbeeld Groningen. Daar ligt het prijsniveau ook nog wat hoger.”
Corona is vermoedelijk een tijdelijk effect en het aanbod is niet gigantisch en kwalitatief goed. Als de economie aantrekt, kan dat snel ingevuld worden
Toch staat de kantoormarkt in Leeuwarden er op lange termijn niet slecht voor, denkt de makelaar. ,,Corona is vermoedelijk een tijdelijk effect en het aanbod is niet gigantisch en kwalitatief goed. Als de economie aantrekt, kan dat snel ingevuld worden.”
Het kantooraanbod in Leeuwarden was vorig jaar ruim 44.000 vierkante meter, ruim 25.000 vierkante meter minder dan in 2018.
