Tukker Hans de Wilde lyrisch over Brahms in Fries

Hij is een Tukker, maar Hans de Wilde, dirigent van het NHL Stendenkoor in Leeuwarden, is helemaal lyrisch over het Fries. ,,Wat een poëtische taal is dat.” Met zijn koor brengt hij volgende week een werk van Brahms in het Fries.

Hans de Wilde dirigeert het NHL Stendenkoor en nam het initiatief tot de Friese versie van Ein deutsches Requiem.

Hans de Wilde dirigeert het NHL Stendenkoor en nam het initiatief tot de Friese versie van Ein deutsches Requiem. Foto: Sieta Stel

Daarmee zorgen hij en zijn koor volgende week vrijdag voor een bijzondere primeur. Voor het eerst wordt dan Ein deutsches Requiem van de Duitse componist Johannes Brahms in het Fries uitgevoerd. Dat gebeurt op initiatief van De Wilde.

In het kader van het Culturele Hoofdstadjaar vond het koor dat men ook iets moest doen. ,,Voor een nieuwe compositie was het te kort dag. Toen dacht ik aan Brahms Ein deutsches Requiem . Dat gaat over weerzien, over hoop. Nu LF2018 ten einde is, zou dit werk in het Fries een mooi doorkijkje kunnen zijn naar de toekomst”, legt De Wilde uit.

Enorme klus

Hij ging vervolgens op onderzoek uit of er geen Friese vertaling van dit meesterwerk van Brahms bestond. Het bleek dat Willem Abma die ooit had gemaakt. Maar zijn woorden bleken niet te passen op de partituur van Brahms. Koorlid Jantsje Postma ging vervolgens als literair vertaalster aan de slag, terwijl koorlid Marieke Sytema de muzieknotatie maakte. ,,Het is een enorme klus geweest om het zingbaar te maken, maar het resultaat is ver boven mijn verwachting”, juicht De Wilde.

Als niet-Fries begrijpt De Wilde de vertaling van Ein deutsches Requiem meteen. In de oorspronkelijke versie gaat het onder meer over ‘Dass sie ruhen von ihrer Arbeit’ . In het Fries is dat vertaald als: ‘Lit har rêstje fan al har bodzjen’. ,,Je begrijpt gelijk wat er wordt bedoeld. En in het begin de zin: ‘Se geane op paad en skrieme’. Je weet meteen wat het betekent. Het is zo raak. De Friese woorden dekken meteen de lading. Het is zo diep, zo sterk. In het Nederlands zou je dat zo niet hebben. Bovendien klinkt het heel erg logisch in het Fries”, vindt de in Zutphen woonachtige De Wilde, die al zo’n vijf jaar de dirigeerstok hanteert bij het NHL Stendenkoor.

Twee pianisten

Het circa zestig leden tellende koor wordt begeleid door twee pianisten. Begeleiding door een symfonieorkest zou de Friese taal tekort doen, meent De Wilde. ,,Bij een groot orkest ervaar je de taal minder. Bovendien schreef Brahms zelf ooit een versie voor quatre mains. Dat was toen hij in Londen was en er geen symfonieorkest beschikbaar was.”

Brahms schreef zijn requiem als troostmuziek voor mensen die treuren om gestorven dierbaren en de eindigheid van het eigen bestaan. Normaal gaat het in de Latijnse dodenmis om mensen die stervende zijn en begeleiding nodig hebben. Bij Brahms gaat het om de nabestaanden die hulp en troost nodig hebben. Het is met bijna tachtig minuten zijn langste werk.

Als solisten treden sopraan Fardau van der Woude en bas-bariton Roele Kok op met het NHL Stendenkoor. Het geheel wordt muzikaal begeleid door de pianisten Johan Bijhold en Monique van de Ven, quatre mains op vleugel.

De uitvoering is op 30 november in de Grote Kerk in Leeuwarden om 20.00 uur. Vanwege de grote belangstelling is er op 8 december om 20.00 uur een extra concert