Duurzamer gaan leven heeft zeker zin, maar het is niet dé oplossing van de klimaatcrisis

Voor wie de moed nog niet in de schoenen is gezonken of wil laten zinken komen de boeken van Naomi Klein en Joop Hazenberg als geroepen. Al vraagt de strijd tegen de opwarming enorme inspanningen, geef de moed niet op is hun boodschap.

Kleins boek ‘Hoe je alles kunt veranderen’ en Hazenbergs ‘Zo redden we de wereld’ willen burgers, beleidsmakers en ondernemers (Hazenberg) en klimaatjongeren (Klein) handvatten geven de catastrofe waar de wereld volgens hen nu op af lijkt te stevenen af te wenden.

Wereldwijde aanpak

Hun analyses en oplossingen kennen veel overlap. Als consument zelf duurzamer gaan leven? Natuurlijk heeft dat zin. Maar het is niet dé oplossing. Alleen met een wereldwijde aanpak is de klimaatcrisis af te wenden. Beide refereren ook aan de New Deal waarmee overheden, burgers en bedrijven in de VS in de jaren dertig de Grote Depressie te lijf gingen.

Organiseer je, ga de politiek in, begin klimaatrechtszaken en maak klimaatkunst, raadt ze de jongere generatie aan. De vorige generatie heeft het laten liggen

Maar is Hazenberg verder vooral van de praktische aanpak, Klein denkt grootser. Organiseer je, ga de politiek in, begin klimaatrechtszaken en maak klimaatkunst, raadt ze de jongere generatie aan. De vorige generatie heeft het volgens haar laten liggen. In 1988 leek de tijd rijp voor een wereldwijde aanpak van de klimaatverandering.

Lees ook: Door circulair toerisme in vakantiehuisje ontdekken hoe fijn gasloos wonen is

De VN-klimaatwerkgroep IPCC werd toen opgericht en NASA-topman Hansen waarschuwde in een gloedvol betoog het Amerikaanse Congres voor de gevaren van de CO2-uitstoot voor de leefbaarheid van de aarde. Maar het momentum ging voorbij doordat met de val van de Muur het neo-liberalisme de wind in de zeilen kreeg. Niet consuminderen maar consumeren werd het parool.

Green new deal

Dertig jaar later is de opwarming alleen nog te beperken. En een onleefbare wereld te voorkomen kan volgens Klein, en haar co-auteur Rebecca Stefoff, eigenlijk alleen nog via een Green New Deal en een groene versie van het Marshallplan. Natuurlijk kost dat veel geld, erkent Klein. Maar dat kostte het redden van de economie in 2008 en de aanpak van de coronacrisis ook.

Overstappen op duurzame energie, minder vlees en zuivel eten, minder spullen kopen en je huis isoleren kunnen geen kwaad

EU-expert en journalist Hazenberg is, na zijn analyse, een stuk praktischer met zijn dertig acties om de klimaatcrisis niet op een ramp uit te laten lopen. Het individu kan weliswaar de wereld niet redden. Maar overstappen op duurzame energie, minder vlees en zuivel eten, minder spullen kopen en je huis isoleren kunnen geen kwaad.

Lees ook: Klimaatcrisis noopt tot extra waterberging en bomen in Leeuwarden

Sleutel

De sleutel voor het stoppen van de opwarming ligt volgens hem echter in handen van de overheid en het bedrijfsleven. Daar heeft hij dan ook geen tien maar twintig tips voor. Koolstoftaks, geen subsidies meer voor fossiele energie en een kleinere veestapel, zijn een aantal maatregelen die de overheid kan nemen. Duurzaam inkopen, alles elektrificeren en overstappen op duurzame energie zijn acties die het bedrijfsleven kan nemen.

Duurzaam inkopen, alles elektrificeren en overstappen op duurzame energie zijn acties die het bedrijfsleven kan nemen

Enkele zaken waar Hazenberg voor pleit (zoals een waterstofeconomie) zullen door andere klimaatexperts sceptisch worden ontvangen. Maar zijn stelling dat we nog maar een paar jaar hebben om de klimaatverandering af te remmen wordt breed gedeeld. Net als zijn waarschuwing dat de aarde onleefbaar wordt bij een opwarming van meer dan twee graden. De aarde kan dan niet meer het klimaat reguleren.

Naar aanleiding van ‘Hoe je alles kunt veranderen’ van Naomi Klein en ‘Zo redden we de wereld’ van Joop Hazenberg