Je wilt niet dat je boerderij toegankelijk is voor iedereen. Ook niet via internet. Maar Friese boeren lijken digitaal kwetsbaar

Hoewel Zonderland het best goed voor elkaar heeft, moet hij wel aan de bak om zijn bedrijf veilig te houden.. En dat zegt vermoedelijk veel over de toestand bij zijn collegaboeren.

,,Volgens mij is mijn virusscanner verlopen. Ik krijg telkens een melding, en die klik ik dan weg.” Zonderland geeft eerlijk antwoord als Kristian Dimitrov (18), student informatica bij ROC Friese Poort, hem aan de eettafel in zijn boerderij vragen stelt over zijn digitale beveiliging. Dimitrov voert samen met docent Sytse Zijlstra een it-scan uit, om de digitale beveiliging van het bedrijf te controleren.

Mankementen

De scan is onderdeel van een project van MKB Cyber Campus, ROC Friese Poort, Friesland College, gemeente Leeuwarden en LTO Noord. Zij zijn hiermee begonnen omdat ze vermoedden dat de cybersecurity bij boeren te wensen overlaat. Na zo’n honderd scans kan dit vermoeden bevestigd worden. Bij nagenoeg elke boer worden er mankementen gevonden, en bij veel boeren is de situatie ontegenzeggelijk onveilig.

Zondervan zit nog aan de goede kant, meldt Sytse Zijlstra docent Informatietechnologie bij ROC Friese Poort. We komen weleens tegen dat boeren de wachtwoorden van hun netwerk op een papiertje in de stal hebben hangen.”

Wachtwoord nooit veranderd

Niettemin valt er nog genoeg te winnen voor Zonderland, blijkt uit zijn antwoorden aan Dimitrov. Zo heeft hij het wachtwoord van zijn WiFi-netwerk nooit veranderd sinds hij zijn huidige modem kreeg. ,,Dat is al tien of twaalf jaar hetzelfde.” Volgens Zijlstra is dit een risico. ,,Dat wachtwoord staat op de modem. Dus daar kunnen mensen makkelijk aankomen.”

Zonderland gebruikt dit netwerk voor privé en voor zijn werk, wat het risico vergroot. ,,Ik zou niet weten hoe ik dat moet veranderen”, zegt Zonderland daarover.

Sowieso valt bij Zonderland het meeste te verbeteren op het gebied van wachtwoorden. Zo gebruikt hij hetzelfde wachtwoord voor eigenlijk al zijn apparaten, zowel privé als professioneel. Dat wachtwoord is bovendien gekoppeld aan iets persoonlijks van hem, geeft hij toe. Dit maakt het makkelijker te achterhalen. En als de criminelen binnen zijn, kunnen ze bijvoorbeeld informatie achterhalen of systemen platleggen.

Niet ontevreden

Maar over het algemeen heeft Zonderland het best goed voor elkaar. ,,We zijn niet ontevreden”, vat Dimitrov samen. Zonderland heeft als voordeel dat zijn bedrijf weinig digitale technieken heeft. Zo zijn zijn zonnepanelen niet digitaal verbonden, en heeft hij geen agrarische apparatuur via internet, zoals melkrobots of ventilatiesystemen. Als deze niet goed beveiligd zijn, kunnen hackers grote schade aanrichten, aldus Zijlstra.

Zonderland denkt zelf dat hij met zijn relatief kleine bedrijf geen doelwit van criminelen kan zijn. Zijlstra is het daarmee oneens. ,,Iedereen met centen is een doelwit.”

LTO Noord

De boer uit Herbaijum deed mee aan het project op aandringen van zijn vriendin, Rixt de Jong (23). Zij werkt voor LTO Noord, en heeft sinds een paar weken het it-scanproject in de portefeuille. De digitale veiligheid bij boeren is een belangrijk onderwerp voor de boeren, aldus De Jong. ,,Dus het is nuttig dat ik meteen kon beginnen met zo’n scan bij ons. We gaan ook breder communiceren dat boeren vooral zo’n scan moeten doen om bewustwording te creëren en boeren te helpen bij hun bedrijfsvoering.”

Zonderland vond het in ieder geval nuttig. ,,Nijsgjirrich”, noemt hij de uitkomsten. ,,Je leert er toch wel wat van.” ,,Dit waarschuwt ons wel”, vult De Jong aan. Zonderland beaamt dit. ,,Je wilt niet dat alles toegankelijk is voor iedereen.”

Druk genoeg

De kwetsbaarheden in Herbaijum zijn relatief makkelijk op te lossen, door bijvoorbeeld wachtwoorden te veranderen, het updaten van zijn virusscanner, en een wachtwoordmanager te gebruiken. Bij apparatuur van leveranciers, waar volgens MKB Cyber Campus best wat aan schort qua veiligheid, is dat lastiger.

,,Je hebt het als boer al druk genoeg, en je bent geen ict-er”, aldus Zijlstra. ,,Maar een leverancier heeft wel een zorgplicht, en moet het goed voor elkaar hebben. Dus het is als boer verstandig om leverancier eens te vragen naar hun veiligheidsbeleid.”

Voorafgaand aan de publicatie van dit artikel heeft Zonderland de kwetsbaarheden verholpen.