Harriëtte Smit was bij diakenwijding van een vriend in Franse kathedraal. ‘Dit is waarom ik zelf ook weet dat ik geroepen ben om dit werk te doen’

Op een vroege zaterdagmorgen, eind juni, reed ik samen met protestantse vrienden en hun twee kinderen door het groene, heuvelachtige landschap van de Ariège, op weg naar de kathedraal St Antonin gelegen in Pamiers. We waren uitgenodigd voor een bijzondere plechtigheid: onze katholieke vriend Xavier zou na vijf jaar studie en vorming permanent diaken worden gewijd.

De handen uit de mouwen

Ik heb Xavier leren kennen tijdens mijn werkzaamheden in de protestantse kerk in zijn dorp Le Mas d’Azil. Hij is een gelovig mens die de handen uit de mouwen steekt. Regelmatig is hij present bij protestantse activiteiten en werkt hij nauw samen met de predikant om zo in het dorp een gezamenlijk christelijk geluid te laten horen. In het dagelijks leven stuurt hij technische projecten aan; zijn vrouw is werkzaam als thuiszorgverpleegkundige, en hebben ze samen drie kinderen. Ze gaan hun taak als diaken dus uitvoeren náást hun huidige werk. In het bijzonder klopt hun hart voor hen die geïsoleerd zijn en vergeten worden in de maatschappij. Ze willen van betekenis zijn voor hen die op zoek zijn naar zingeving.

Feestelijk karakter

‘k Blijf het prachtig vinden hoe katholieken aan zo’n plechtigheid een feestelijk karakter weten te geven. Het begon al bij aankomst. In het buitenportaal stond een groot aantal priesters en diakenen vanuit het bisdom in mooie witte gewaden en met groene stola’s en sjerpen. De één nog mooier dan de ander. Ook de corona-mondkapjes ontbraken niet. De één in een kleur passend bij z’n stola, de andere droeg een wegwerpexemplaar. Onze twee protestantse predikanten in hun sobere, zwarte toga’s staken wat schril af bij het vrolijke witte gezelschap. Ze werden echter met open armen ontvangen. De oecumene is in deze regio erg positief dankzij de bisschop, die daarin veel investeert.

Na het ontsmetten van de handen en bedekt met een mondkapje stappen we een statige kathedraal binnen die feestelijk versierd is met schitterende bloemstukken en kaarsen die branden. Bijzonder om weer in een gevulde kerk te zitten.

Onder het zingen van het feestelijke intochtslied ‘i le Père vous appelle à aimer comme il vous aime…bienheureux êtes-vous ! ’ (Als de Vader u roept om lief te hebben zoals Hij u heeft liefgehad…gezegend bent u) komt de lange stoet van priesters, diakenen en predikanten binnen. Bijzonder al die gewijde en gezegende mensen van God in een rij. Aan het eind Xavier met zijn vrouw en bisschop Eychenne.

Dienaar

Het woord ‘diaken’ betekent letterlijk dienaar . Jezus roept zijn leerlingen op niet te heersen, maar te dienen, in navolging van het voorbeeld dat hij daartoe zelf gaf. Het dienen is een opdracht voor de hele kerk en voor iedere christen. De diaken herinnert de christelijke gemeenschap aan de opdracht tot dienstbaarheid en brengt deze door zijn ambt op bijzondere wijze tot uitdrukking. Het diaconaat was in de loop van de geschiedenis uitsluitend een wijding geworden op weg naar het priesterschap. Maar het Tweede Vaticaans Concilie in de jaren zestig van de vorige eeuw heeft het diaconaat als zelfstandig ambt hersteld binnen de Room-Katholieke Kerk. Sindsdien is het mogelijk dat mannen, gehuwd of ongehuwd, als permanent diaken de kerk dienen.

In de liturgie wordt Xavier voorgesteld aan de bisschop. De wijdeling legt dan een aantal beloften af, bijvoorbeeld dat hij getrouw de liturgie zal vieren. In de handen van de bisschop – al knielend – belooft hij ook gehoorzaamheid. Daarna volgt de Litanie van alle Heiligen, een lang en intens gezongen gebed. De hulp van heel wat heiligen, bijvoorbeeld. de heilige Bernard, François enz., wordt ingeroepen. Ondertussen ligt Xavier plat op de grond, wat prosternatie wordt genoemd. Dit drukt de nederigheid uit. Zijn vrouw zit geknield naast hem, ze wordt zo mee-gewijd. Een indrukwekkend moment. Xavier vertelde later dat hij een lange rij ‘heiligen’ voorbij zag komen en geraakt werd dat hij in die lange rij zijn plaats mag innemen om God te dienen.

Een heilig moment

Daarna staat Xavier op. Dat wordt spontaan beantwoord met een warm applaus. De handoplegging volgt door de bisschop, in stilte. Gods Geest wordt zo ‘doorgegeven’. Een heilig moment. Uit de handen van zijn kinderen ontvangt hij de groene stola. Dan krijgt hij het Evangelieboek overhandigd om in woord en daad te getuigen van de bevrijdende boodschap van het evangelie. Vrij snel erna wordt Xavier zichtbaar ingeschakeld in de liturgie door het bereiden van de tafel voor de eucharistie.

Met een open, welkome blik en gunnende glimlach op z’n gezicht deelt hij naast de bisschop de hostie uit. De kinderen naast mij volgen alles aandachtig! Mooi hoe de katholieken alle zintuigen weten in te schakelen in zo’n wijdingsdienst en God bijna tastbaar wordt. Het versterkt de spirituele beleving van het mysterie van het geloof waar we als protestanten nog veel van kunnen leren.

Heerlijke hapjes

Na afloop was er een heerlijke receptie in de tuin van de évêché , het bisdom. Fransen weten wel hoe ze iets moeten vieren: het glas werd geheven, we werden voorzien van heerlijke hapjes en er was volop ruimte voor ontmoeting.

Zo’n dag bevestigt me opnieuw in m’n roeping die ik als zendingswerker en diaken binnen de Franse protestantse kerk ervaar en voedt m’n verlangen om barmhartigheid te doen . Onvoorwaardelijk omzien naar kwetsbaren: hen zien, horen en een stem te geven. Een helper zijn voor wie geen helper heeft. Gods verhaal te verbinden met dat van mensen en het tastbaar voor hen maken. ‘Diaken’, dienaar zijn, op de plek waar God je voor nu geplaatst heeft. Dé opdracht voor een ieder die zich christen noemt.

Harriëtte Smit is landelijk jeugdwerkadviseur bij Unepref en woont in Aix-en-Provence. Reacties: hsmit.ere@gmail.com