Zaterdag begint Kerkbalans 2022 en de acties kiezen steeds meer voor de digitale route

Al sinds 1973 werken kerkgenootschappen samen in de Actie Kerkbalans en doen zo een beroep op de plaatselijke (geloofs)gemeenschappen voor een financiële bijdrage. Zo’n tweeduizend lokale kerken en parochies doen dit jaar mee aan Kerkbalans. De actie loopt van 15 tot en met 29 januari. Omdat kerken geen subsidie krijgen, zijn ze afhankelijk van de giften van de kerkleden. Jaarlijks vragen zij hun leden - en soms ook breder - in de tweede helft van januari om een vrijwillige bijdrage voor hun eigen plaatselijke kerk.

Kerkbalans was lang de grootste vrijwilligersactie van de kerken, omdat voor die bijdragen een envelop werd gebracht én opgehaald bij mensen thuis. Vorig jaar was door de coronamaatregelen Kerkbalans al anders, en dit jaar zet die trend zich voort.

Coronaregels

De Protestantse Gemeente Burdaard-Wânswert-Jislum meldt in het kerkblad dat negentien vrijwilligers op pad gaan om de enveloppen af te leveren. Maar: ‘Ook dit jaar wordt het formulier weer niet opgehaald’, omdat men zich aan de coronaregels moet houden. Als mensen een wijziging willen doorgeven in de jaarlijkse bijdrage dan kunnen ze dat mailen of doen ‘met een briefje in de brievenbus van de Tsjerke oan ‘e Ie.’

Administrateur Gerardus Talsma vertelt dat er naar zo’n driehonderd adressen een envelop gaat. Er wordt niet meer bij mensen aangebeld om de brief te overhandigen. ,,Mensen tref je lang niet altijd meer thuis.’’ Volgens Talsma wordt in de brief aangegeven dat als mensen níet reageren het toegezegde bedrag van het voorgaande jaar wordt aangehouden. ,,Dat is vorig jaar massaal gedaan.” In 2021 kwam voor Actie Kerkbalans bij de PKN-gemeente het bedrag van ruim 63.000 euro binnen. ,,Voor dit jaar gaan we uit van een iets lager bedrag.” Enkele oudere gemeenteleden zijn overleden en die gaven ruimhartig aan de kerk.

Per mail

In Franeker werd vorig jaar gestart met een mogelijkheid om de toezegging voor Actie Kerkbalans digitaal in te voeren. Een proef die zeer geslaagd was en daarom wordt dit in 2022 voortgezet. In december werd een mail gestuurd naar iedereen waarvan het emailadres bekend is, meldt Dick Tolsma, voorzitter van het College van Kerkrentmeesters. Voor mensen die geen internet hebben of toch liever op papier willen reageren, komt er de komende week alsnog een vrijwilliger langs met de Kerkbalansfolder en de bijbehorende brief.

Voor het eerst wordt in Franeker ‘iedereen van 18 jaar en ouder uitgenodigd’ om aan Actie Kerkbalans mee te doen. Terwijl dat voorheen pas vanaf 21 jaar gebeurde.

QR-code

In Drachten kregen de kerkleden afgelopen week al de Kerkbalans-brief in de bus. De enveloppen zijn dit jaar tegelijk bezorgd met kerkblad Geandewei . Niet-abonnees ontvingen de envelop via dezelfde bezorging, vertelt Marieke van Heeringen, secretaris van de kerkrentmeesters in Drachten. ,,Ophalen dat doen we, net als vorig jaar, niet meer.”

Op het formulier van Kerkbalans staat een QR-code, waarmee mensen hun bijdrage kunnen aangeven of ze kunnen de antwoordenvelop inleveren bij kerkgebouw de Oase of het kerkelijk bureau bij de Zuiderkerk. ,,Ik denk dat we steeds meer toegaan naar digitaal en dat dit blijvend is. Dat je bijvoorbeeld ook leden per e-mail gaat benaderen.” Kerkleden moeten voor 27 januari aangeven wat hun vrijwillige bijdrage zal zijn. ,,Als ze geen reactie geven, houden we het bedrag van vorig jaar aan - wat natuurlijk altijd nog gewijzigd kan worden.”

Vaak was Kerkbalans voor de vrijwilligers ook even een moment voor een gesprekje: over het persoonlijke wel en wee én de kerk. Dat dit met de digitalisering wegvalt, ziet Van Heeringen niet als beperking. ,,Er zijn nog twaalf maanden en 52 weken in het jaar. Er zijn voldoende andere gelegenheden voor.”

Wie over de Leeuwarder rondweg rijdt, ziet vanaf volgende week weer het spandoek van Kerkbalans bij de Kurioskerk aan de Julianalaan hangen, zo vertelt koster David Droogsma. Daar wordt de envelop overigens nog wél gebracht en opgehaald. De kerkrentmeesters van Leeuwarden-Huizum schrijven aan de gemeente dat ‘na enkele jaren van dalende inkomsten door vertrek en overlijden’ men hoopt dat die trend kan worden doorbroken om de financiën ‘gezond te houden’. ‘Daarom het verzoek om uw bijdrage dit jaar positief kritisch te overwegen’ . En deze zo mogelijk te verhogen. Dat alles met oog op de toekomst, zo wordt naar het landelijke thema verwezen. ‘Door vandaag te geven, kan de kerk blijven doen waar ze al eeuwenlang voor staat. Op naar de kerk van morgen!’

Coronaprotocol

Landelijk woordvoerder Anna Kruse van Actie Kerkbalans zegt dat ze afgelopen jaar vaker zijn benaderd door kerken en parochies over hoe ze ,,Actie Kerkbalans digitaal kunnen uitvoeren”. Maar nog altijd gaan er ook Kerkbalans-lopers op pad, ,,volgens de regels van het coronaprotocol”, zoals dat op de website www.kerkbalans.nl staat. Er zijn nog geen cijfers over wat de landelijke opbrengst is geweest van de Actie Kerkbalans in januari 2021.

In 2020 en 2021 was er voor het eerst ook een extra Actie Kerkbalans in het najaar. Mede om kerken een extra steun in de rug te geven, nadat reguliere inkomsten wegvielen. Ook daarvan zijn de resultaten nog niet bekend, maar Kruse weet wel van individuele parochies en gemeenten dat die succesvol zijn geweest en daar een ,,goed resultaat” mee hebben behaald.

Ook pastoors, pastores en predikanten kunnen een belangrijke rol vervullen in de Actie Kerkbalans, meldt de organisatie op de website. Bijvoorbeeld door er aandacht aan te besteden in de viering of dienst. Of bij de mededelingen voorafgaand aan de dienst te melden dat ‘Actie Kerkbalans is begonnen en oproepen om royaal te geven, juist nu’.

Dominee Jos Aarnoudse gaf tips voor een preek die over het thema kan worden gehouden. Op vrijdag 20 januari is er een landelijke digitale presentatie van een onderzoek door Actie Kerkbalans naar de gevolgen van corona voor de kerken en ook wat deze tijd kerken heeft gebracht, aldus Kruse.