Kerkgangers missen de fysieke kerkgang het meest: 63 procent wil liever naar de kerk dan kijken naar een online dienst

Aan het onderzoek deden tweeduizend mensen mee. Van alle respondenten geeft 63 procent de voorkeur aan het fysiek samenkomen. Van de kerkleden die minstens eens per maand naar de kerk gaan, is dit zelfs 90 procent.

48 procent van de kerkleden noemt fysieke aanwezigheid als het grootste gemis in coronatijd, ten opzichte van 34 procent in 2020. Samen zingen, wat bij een peiling in 2020 het meest werd gemist, wordt nu door 39 procent van de kerkleden genoemd als belangrijkste gemis. Daarna volgt de ontmoetingen met medekerkleden (28 procent).

Duidelijk signaal

,,De uitkomst van het onderzoek is een duidelijk signaal dat veel kerkgangers de contacten die ze hebben via hun kerk missen”, aldus Anna Kruse, woordvoerder van Actie Kerkbalans. ,,De kerk voorziet in een behoefte van leden om elkaar te zien, betrokken te zijn bij elkaar, samen het geloof te delen en de sacramenten te vieren. Juist het ‘samen kerk-zijn’ heeft grote waarde.”

In het onderzoek is ook gevraagd hoe kerkleden de kerk in coronatijd beleven. Kerkleden volgen diensten sinds het begin van de Covid-19-maatregelen voornamelijk via een livestream (47 procent). 18 procent volgt een dienst via televisie, bijvoorbeeld via de NPO of Omrop Fryslân.

Helemaal geen diensten

29 procent van de ondervraagden bezoekt een fysieke dienst. Dat is een lichte afname in vergelijking met 2020, toen gaf 33 procent aan dit te doen. 34 procent van de respondenten geeft aan nu geen helemaal vieringen of diensten te volgen. Deze cijfers passen in een meer algemeen beeld dat er in de bijna twee jaar van de coronacrisis kerkleden tijdelijk of definitief zijn afgehaakt.

Ruim twee derde (69 procent van de kerkleden) die de afgelopen periode diensten volgden via een livestream, de (kerk)radio of de televisie, ervoeren dit als prettig. Desondanks blijft de voorkeur voor fysieke diensten bestaan: 45 procent geeft aan bij voorkeur niet op digitale wijze betrokken te willen blijven bij de kerk waar ze lid van zijn. ,,Dit laat zien dat kerkgangers digitale vieringen waarderen wanneer het niet anders kan, maar liever terugkeren naar fysieke samenkomsten zodra de crisis voorbij is”, aldus Kruse.

Terugkijken

Er zijn ook onderdelen van kerk-zijn in coronatijd die kerkgangers graag zouden behouden. Bijna 40 procent van de kerkgangers vindt het prettig ook in de toekomst kerkdiensten op een ander moment te kunnen terugkijken of -luisteren. 33 procent wil digitaal kunnen blijven meeleven met kerkdiensten en 21 procent is voor collecteren via een app of QR-code. Een kwart (24 procent) van de kerkleden geeft aan dat geen van de veranderingen door Covid-19 behouden hoeven te worden.

Volgens Kruse zitten in het onderzoek allerlei leerpunten waar plaatselijke gemeenten en parochies iets mee kunnen. ,,Zoals de grote behoefte om elkaar te ontmoeten.” Het koffiedrinken na een viering of kerkdienst - wat er nu soms maanden niet is geweest door corona - is misschien wel belangrijker dan voorheen gedacht werd. ,,Dus als je straks weer samen kan komen, speel daar dan op in. We gaan het onderzoek breed verspreiden onder parochies en gemeenten, zodat lokale kerken hier mee aan de slag kunnen.”

Actie Kerkbalans

Actie Kerkbalans is een gezamenlijke actie van de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk, de Oudkatholieke Kerk en de Evangelische Broedergemeente. Met de actie vragen zij hun leden jaarlijks een financiële bijdrage voor de eigen parochie of gemeente. De resultaten komen voort uit onderzoek dat onderzoeksbureau Citisens in opdracht van Actie Kerkbalans uitvoerde onder de vier betrokken kerkgenootschappen.

Driekwart (74 procent) van de kerkleden vindt Actie Kerkbalans belangrijk voor de toekomst van hun gemeente of parochie. 13 procent weet het niet, 10 procent staat er neutraal in. Op dit moment bestaat Actie Kerkbalans uit één actie-moment voor alle aangesloten kerken, in januari.

Vanwege de coronacrisis maakte veel kerken echter extra kosten, bijvoorbeeld voor de aanschaf van nieuwe apparatuur om kerkdiensten uit te zenden. Daarnaast zijn er soms achterstanden ontstaan in de huur, en zijn collecte opbrengsten afgenomen. Kerkleden als onderdeel van het onderzoek gevraagd of ze bereid zouden zijn extra te geven wanneer er een extra Actie kerkbalans georganiseerd wordt om Covid-19 gerelateerde kosten te dekken. Bijna de helft (46 procent) van de kerkleden geeft aan bereid zijn hier geld voor te geven. Een derde (31 procent) is niet bereid te geven aan een extra Actie Kerkbalans. In zowel 2020 als 2021 werd wel een extra geefmoment georganiseerd door de organisatoren van Kerkbalans.

Kerkleden die regelmatig of soms naar de kerk gaan, geven aan vaker bereid te zijn te geven bij een extra Actie Kerkbalans. 60 procent van de protestanten geeft een positief antwoord op die vraag. Kruse: ,,Je ziet dat betrokken kerkleden bereid zijn om voor een extra actie te geven. Dat is ook waar we ons op richten.”

De huidige actie Kerkbalans loopt tot 29 januari. ,,We gaan daarna bezig met het voorbereiden van de Actie Kerkbalans voor 2023. Daarbij zullen we ook de onderzoeksresultaten betrekken. Er is nog geen besluit genomen of er in 2022 nog een extra actie komt, of nodig is.”