Kor Grit hoopt als nieuwe Standplaats-schrijver van het Friesch Dagblad ook de andere kanten van Indonesië te laten zien

Kor Grit woont momenteel in Indonesië, maar komt uit een noordelijk nest. Zijn moeders familie komt uit Fryslân en zijn vaders familie uit Groningen. Zelf werd hij iets meer dan 36 jaar geleden geboren in Meppel. Een volgens hem ,,prettige plek om op te groeien”. Zijn familie was wel kerkelijk, maar toentertijd had het geloof nog geen belangrijke plek in zijn leven. ,,Dat veranderde op latere leeftijd, toen ik geïnteresseerd raakte in religie.”

Hoe is jouw loopbaan geweest vóór jullie werden uitgezonden naar Indonesië?

,,Na diverse omzwervingen ging ik theologie studeren aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Binnen de theologie miste ik soms de maatschappelijke relevantie en daarom koos ik uiteindelijk voor een meer sociologische benadering van religie waarin ook de relaties tussen verschillende godsdiensten en tussen geloofsgemeenschappen en de samenleving een belangrijk thema is. Zo heb ik als promovendus onderzoek gedaan naar christen-moslimrelaties.”

Wat trok je om juist in Indonesië aan het werk te gaan namens Kerk in Actie?

,,Relaties tussen godsdiensten zijn natuurlijk ook een belangrijk onderwerp in het diverse Indonesië. Dat is een van de redenen dat het een interessant land is om te wonen en te werken. Daarnaast zien wij het als een verrijking om in een vreemde context te wonen. Dat kan je bewuster maken van hoe je zelf in het leven staat.”

Directe vraag

Wat wist je van Indonesië? En wat is totaal anders gebleken dan wat mensen erover zeiden?

,,In voorbereiding op onze emigratie heb ik geprobeerd me zoveel mogelijk voor te bereiden op het leven in dit land. In gesprekken met Indonesiërs of mensen die hier gewoond hebben, werd mij vaak verteld dat de Javaanse cultuur erg indirect is. Mijn ervaring is dat dit in sommige gevallen niet zo is, zo krijg ik regelmatig de heel directe vraag naar hoeveel iets gekost heeft.”

Kun je iets vertellen over je werk aldaar?

,,Mijn voornaamste werkzaamheden op de universiteit - de Universitas Kristen Duta Wacanam (UKDW) - zijn onderwijs en onderzoek. Samen met collega’s geef ik colleges over methodologie en over de geschiedenis van religie in Indonesië. Vooral het vak over de geschiedenis van religie biedt veel interessante discussiepunten voor en met studenten. Onder meer over de relatie tussen cultuur en religie, maar ook over kolonialisme, zending - en de islamitische evenknie dakwah - en over nationalisme. Discussies die in de context van Indonesië behoorlijk panas (heet) kunnen zijn. Mijn onderzoek gaat vooral over hoe geloofsgemeenschappen bezig zijn met ecologie en duurzaamheid. Ecologie is een onderwerp dat al ver voor de opkomst van de moderne milieubeweging belangrijk was in Indonesië. Agrarische activiteiten, visserij en ook gebruik van bos zijn veelal verankerd in culturele of religieuze kennis, soms met bijbehorende rituelen.”

Jullie wonen en werken in Yogyakarta. Kun je iets vertellen over die stad en regio?

,,Yogyakarta is een studentenstad met een lange geschiedenis en een sterke culturele sector. Min of meer het Leiden van Indonesië. Ten noorden ligt de Merapi, een actieve vulkaan, ten zuiden ligt de Indische Oceaan. De bevolking van de stad wordt vaak beschreven als santai (gemoedelijk) en is redelijk divers, met ongeveer 90 procent moslims, 7 procent christenen en 3 procent hindoes, boeddhisten en confucianisten”.

,,Vanwege deze diversiteit vindt er veel uitwisseling plaats tussen mensen van verschillende religies. De meeste uitwisseling gebeurt natuurlijk in het dagelijks leven, maar er zijn ook organisaties die dialoogbijeenkomsten organiseren waarin verschillende mensen van elkaar kunnen leren en samen op zoek kunnen naar oplossingen voor maatschappelijke problemen.”

Jullie hebben studenten die komen uit alle 33 Indonesische partnerkerken. Hoe is dat?

,,De diversiteit van de vele studenten die vanuit heel Indonesië naar Yogyakarta komen is ook zichtbaar op onze Universitas Kristen Duta Wacana. Op de UKDW studeren bijvoorbeeld veel studenten uit het oosten van Indonesië, plekken die cultureel behoorlijk van Java kunnen verschillen. Bovendien komen de studenten theologie van de UKDW inderdaad uit diverse protestantse kerken. Deze diversiteit is weerspiegeld in de kerkelijke achtergrond van de docenten en in de oecumenische betrokkenheid van de faculteit.”

Voorheen hebben jullie in Pakistan gewoond. Net als Indonesië een groot moslimland. In hoeverre was dat een voordeel. Of zijn de culturen daarvoor te verschillend?

,,Voor mijn promotieonderzoek woonde ik inderdaad enige tijd in Pakistan. De landen verschillen niet enkel cultureel maar ook in andere opzichten. In Pakistan is slechts 1,5 tot 2 procent van de bevolking christelijk, terwijl het in Indonesië om iets meer dan 10 procent van de bevolking gaat. Bovendien lijken moslims in Indonesië religie anders te beleven. Men lijkt hier minder georiënteerd op de theologie uit Saoedi-Arabië en de islam wordt gezien als een van de bronnen voor het goede leven, naast lokale cultuur en filosofie. Bovendien is Pakistan een islamitische republiek en kent Indonesië de meer inclusieve ideologie van Pancasila , waarin diverse godsdiensten zich kunnen herkennen.”

Coronapandemie

Hoe geven jullie nu les in tijden van de coronapandemie. Is de universiteit bijvoorbeeld open?

,,Helaas is sinds het begin van de coronapandemie al het hoger onderwijs in Indonesië online. De universiteit is alleen open voor medewerkers en voor studenten die de bibliotheek nodig hebben, bijvoorbeeld voor het schrijven van een scriptie.”

Indonesië was voor de coronapandemie een van de opkomende economische landen. Kun je iets vertellen over hoe jij de verhouding tussen het arme en rijke deel van de bevolking ervaart?

,,Zodra je in Indonesië aankomt ben je miljonair. Dat komt vooral doordat de Indonesische roepia een lage wisselkoers heeft, 1 miljoen roepia is ongeveer 60 euro. Het minimumloon in Yogyakarta is ongeveer 2 miljoen roepia per maand. Daarmee kan je misschien net redelijk in je dagelijkse behoeften voorzien.”

,,De rijkere bevolking maakt doorgaans gebruikt van particuliere faciliteiten, die veel duurder zijn. Van de ruim dertig ziekenhuizen in Yogyakarta is twee derde particulier. Van alle scholen is een derde particulier. Rijk en arm kan hier dus redelijk gescheiden leven. Bovendien is de positie van de armere bevolking door corona nog kwetsbaarder geworden. Veel mensen hebben hun baan verloren en de financiële hulp van de overheid is in Yogyakarta slechts 600.000 roepia per gezin.”

Als je kijkt naar de komende maanden, het komende halfjaar, wat verwacht je dan aangaande de invloed van Covid-19 op de samenleving?

,,Gelukkig wordt er ook in Indonesië volop gevaccineerd. Tot op heden hebben al meer dan dertien miljoen mensen een prik gekregen. In totaal zullen echter ruim 180 miljoen mensen gevaccineerd moeten worden dus de pandemie zal hier niet voor volgend jaar ten einde zijn. Naast personeel in de gezondheidzorg, ouderen en mensen met een gezondheidsrisico krijgen ook docenten hier voorrang bij vaccinatie. Er is daarom een beetje hoop dat na de zomer het hoger onderwijs weer regulier plaats kan vinden.”

Je schrijft ook een blog voor Kerk in Actie. Je bent dus wel een schrijver. Wat probeer je zoal te delen, straks ook met de Friesch Dagblad-lezer?

,,Als het om landen zoals Indonesië gaat is het beeld vaak dat er veel maatschappelijke problemen zijn en in zekere mate klopt dat natuurlijk ook wel, maar ik hoop ook andere kanten van het land te laten zien. Het afgelopen jaar heeft wel aangetoond dat in Nederland ook niet alles perfect is. Ik hoop te schrijven over dingen die herkenbaar zijn voor lezers van het Friesch Dagblad, maar tegelijkertijd een nieuw perspectief bieden.”