De levens en waardigheid van vrouwen lopen gevaar door conflicten en rampen. In die situaties lijden mannen ook, maar vrouwen en kinderen worden blootgesteld aan specifieke bedreigingen in deze chaotische situaties, waardoor zij extra kwetsbaar zijn.

Hier zijn vijf redenen waarom ik geloof dat we in noodsituaties in vrouwen moeten investeren:

1. Vrouwen worden vaak alleen gelaten met de zorg voor hun familie

Tijdens een crisis moeten veel meer vrouwen hun gezin in hun eentje zien te onderhouden. Vaak worden de mannen en vaders gedood, gevangengezet of gaan ze vechten.

Vrouwen die er alleen voor staan, verdienen minder vaak een inkomen en hebben minder bescherming. Daarnaast mogen ze in veel gevallen niet meebeslissen in de gemeenschap en moeten ze hun verdriet en trauma alleen verwerken.

Zo ontmoette ik onlangs een Zuid-Soedanese weduwe met acht kinderen. Ze vertelde mij: „Op een goede dag verdien ik 200 Zuid-Soedanese pond (ongeveer 0,50 eurocent). Met dit geld kunnen we alleen avondeten kopen. Soms heb ik net voldoende geld om vis te kopen die we dan met z’n allen eten. Wat er morgen gaat gebeuren, weet alleen God. Voor nu denk ik alleen maar aan vandaag.”

2. Zwangere vrouwen krijgen niet de zorg die ze nodig hebben

Zelfs in landen met de beste verloskunde en kraamzorg is bevallen en voor een baby zorgen een zware verantwoordelijkheid. Maar voor vrouwen in landen waar gezondheidszorg onbetaalbaar is, of voor vrouwen die moeten vluchten, kan een kind krijgen levensbedreigend zijn.

Tijdens mijn eerste missie in Zuid-Soedan, van 2015 tot 2017, zag ons noodhulpteam op een dag een vrouw langs de weg zitten. Ze heette Angeline en ze had weeën. De dichtstbijzijnde zorglocatie was ver weg, dus hielp de verloskundige van het team haar ter plaatse te bevallen, in het gras.

Hoewel ik blij ben dat we daar waren voor Angeline en haar baby, is dit verhaal helaas geen uitzondering. Door slechte infrastructuur, de afstand tot zorglocaties, onveiligheid, slechte hygiënische gewoonten en ontoereikende doorverwijzingen hebben vrouwen vaak maar weinig kans op goede verloskundige zorg.

Een op de vijf vrouwelijke vluchtelingen heeft te maken met seksueel geweld

3. Vrouwen zijn vaak slachtoffer van geweld

Vrouwen lopen meer kans op seksueel en gender-gerelateerd geweld wanneer sociale structuren door een conflict uitgehold worden. Tijdens migratie en ontheemding zijn met name vrouwen kwetsbaar. Geschat wordt dat ongeveer een op de vijf vrouwelijke vluchtelingen wereldwijd te maken heeft gehad met seksueel geweld. Omdat veel gevallen niet gemeld worden, ligt het echte cijfer vermoedelijk nog hoger.

Seksueel en gender-gerelateerd geweld heeft grote gevolgen voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de overlevenden. Vaak kunnen ze nergens bescherming zoeken, waardoor ze nog kwetsbaarder zijn.

4. Vrouwen dragen psychologisch letsel vaak zonder ondersteuning

Psychologische schade is niet zichtbaar, maar het verlies van familieleden, huizen en de vertrouwde manier van leven hebben een groot effect op de gezondheid van vrouwen. Veel vrouwen worstelen met trauma’s van de wreedheden die ze gezien hebben en het seksuele geweld dat ze overleefd hebben. Dat komt bovenop de dagelijkse strijd van het overleven als ontheemde.

5. Investeren in vrouwen betekent investeren in complete gemeenschappen

Vrouwen en meisjes worden vaak alleen als slachtoffer gezien, niet als mensen die iets kunnen betekenen voor de gemeenschap. Onderzoek door de Verenigde Naties heeft echter aangetoond dat de hele gemeenschap er baat bij heeft wanneer vrouwen worden betrokken bij de noodhulp.

Dat is een van de redenen waarom wij in Zuid-Soedan met moedergroepen werken. In deze groepen werken de moeders aan gewoonten waarmee ze ziekten bij zichzelf en hun kinderen kunnen voorkomen. Deze groepen van tien tot vijftien moeders komen regelmatig bijeen voor training over en ondersteuning bij gezondheid, hygiëne en voeding. Vervolgens gaan deze moeders op bezoek bij de buren om te informeren naar hun gezondheid en om positieve veranderingen te promoten in hun gemeenschap.

Lees ook: Standplaats: Als kind met een beperking ben je in Albanië je ouders vooral tot last

Door het opzetten van moedergroepen ondersteunen we vrouwen om elkaar te helpen en zo ontstaan er duurzame hulpnetwerken. Dit vind ik een prachtig voorbeeld van waarom het belangrijk is om vrouwen centraal te stellen in de noodhulp(verlening).

Een van de moeders uit onze moedergroepen vertelde ons: ‘We zijn gewoon huisvrouwen en moeders. Door de oorlog konden we niet naar school. Toen Medair mij training gaf, ontdekte ik dat ik echt wat kon betekenen voor mijn huishouden. Ik kan ervoor zorgen dat mijn familie niet ziek wordt. Ik heb nooit geweten dat ik zo’n verschil kon maken.’

Als we volgende week Internationale Vrouwendag vieren in Zuid-Soedan, ben ik blij dat we hier naast vrouwen staan en ze ondersteunen waar nodig. Uiteindelijk zijn we hier niet alleen om levens te redden, maar om mensen te herinneren aan hun waarde, om ze zo meer waardigheid te laten krijgen in moeilijke tijden.

Diana Gorter werkt samen met haar man Coen in Zuid-Soedan namens noodhulporganisatie Medair