Wat als Titus Brandsma niet zou zijn vermoord? En wat als Abraham Lincoln eerder was erkend als humaan en visionair staatsman? | Column Teunard van der Linden
De wereld staat in brand en de situatie is nu urgenter dan tijdens de Tsunami in 2004. Dominee Teunard van der Linden beschouwt welke afslagen we gemist hebben, bijvoorbeeld ten aanzien van het slavernijverleden, maar ook nu weer met het omzien naar elkaar in de coronacrisis.
Vaccinatie in Thailand, een land waar nu haast wordt gemaakt om meer mensen te vaccineren. Foto: EPA
Het Friesch Dagblad geeft wekelijks aandacht aan sporen van het slavernijverleden in de provincie. Achteraf kun je je erover verbazen dat dit zo wijdvertakt was en zolang heeft kunnen voortbestaan, tot op de panelen van de Gouden Koets. Dit heeft ook te maken met de eeuwenlange theologische rechtvaardiging van de vrije markt, het kolonialisme en de slavernij.
Loop je toch eens te denken. Waar is het begonnen? De verkeerde ontwikkeling? Bij het calvinisme als kapitalisme (de these van Max Weber in zijn kritische beschouwing van de protestantse ethiek)?
Uitschot
Lig je toch eens te denken, nog verder terug. Had Abraham de rug gerecht op Sara’s aandringen om Hagar en Ismaël (‘de slavin en haar zoon’) de woestijn in te sturen en gezegd: ‘Vrouw, stel je niet aan. In onze tenten is ruimte voor een ieder. In deze tenten geldt nevenschikking, geen onderschikking. Bij de Almachtige, geprezen zij Hij, is immers geen aanzien des persoons?’ – had de geschiedenis er dan niet anders uitgezien? Als Adam de fruitschaal had geweigerd? Als de kerk met Jesaja 52 en 53 met twéé woorden was blijven spreken in het belijden van de Messias, als schulddelger én lijdende knecht, in solidariteit met het uitschot van de samenleving? Tsja. Als.
Titus Brandsma
Als Abraham Lincoln eerder was erkend als humaan en visionair staatsman. Als de lutherse synode met Domela Nieuwenhuis in gesprek was gegaan. Als Titus Brandsma niet zou zijn vermoord. Als Dorothee Sölle minder was gewantrouwd. Als de meditaties van Oepke Noordmans over de bedelaar náást de zondaar, voluit delend in Gods gunst, breder ingang hadden gevonden –als we haast zouden maken met het leveren van het coronavaccin aan arme landen, in overvloediger gerechtigheid dan het opsturen van afgekeurde partijen.
Friese diaconieën
Zit je toch eens te denken. Als de overheid het erbij laat zitten, kunnen dan de gezamenlijke Friese diaconieën als statement niet de lijn van Zacheüs kiezen (‘Zie, de helft van mijn bezit, Heer, geef ik aan de armen’)? De wereld staat in brand en de situatie is nu urgenter dan tijdens de Tsunami in 2004.
Denk je toch eens, fietsend door de stad: zijn wij niet te braaf en afwachtend? Doen wij wat mogelijk is? Zijn de systemen heilig? Is welvaart het belangrijkste? Hebben wij het evangelie leren verstaan als radicaal diaconale boodschap? ‘Wie onderligt in stof en slijk, maakt Hij aan edelen gelijk!’ (Psalm 113). Waar blijven dan onze behoudzucht en passiviteit?
Toegewijde zorg
Het duizelt mij bij deze vragen. Het is maar goed dat er een paar kuikentjes in de pastorietuin rondlopen. Tegen alle wetten in alsnog uit het ei gekropen op de avond van de 25ste broeddag. Dit wonder van leven zorgeloos te zien rondspringen en de toegewijde zorg van de moederkloek daaromheen. Het is een gezegende aanblik, die zin geeft in zorg. Laten wij er zo voor elkaar zijn. Elkaar verwarmen, beschermen en herbergen. Allemaal werkwoorden.
Het komt niet aan op status en bezit, maar op het hoeden en respecteren van het leven. Wereldwijd.
* Teunard van der Linden is predikant in Harlingen en Midlum. Hij schrijft tweewekelijks een column voor het Friesch Dagblad
