Commentaar: Bij topsport gaan de oogkleppen al gauw op

Dat is de sluier van talloze publicaties die volgden na nieuwe aantijgingen aan het adres van bondscoach en bondstrainer, over trainingsmethoden die dichter bij terreur lijken te liggen dan bij pedagogisch verantwoord handelen.

Die geluiden en waarschuwingen waren bepaald niet nieuw in de turnwereld. Maar waar de KNGU daar nooit al te veel aan leek te doen, schakelde de turnbond nu in de overdrive, stuurde de beschuldigden naar de zijlijn en zette daarmee de facto het topsportprogramma on hold. Daarmee de nieuwe generatie medaillekanshebsters in één machtige beweging uit de running halend.

Schoon schip

Bedoeld als daadkrachtig gebaar om radicaal schoon schip te maken en de publieke opinie voor zich te winnen, schoot de bond daarmee zijn doel voorbij. Er moet nog uitgezocht worden wat er precies gebeurde in kleedkamers en trainingshallen. Deze actie was een al te haastige, met veel nevenschade.

Topsport moet niet alleen plezierig zijn voor winstmakers of televiekijkers, maar vooral ook voor de beoefenaars zelf

Topsport is hard werken en afzien, meestal over een periode van jaren. Door de druk van grote financiële belangen (van sponsors, adverteerders, organisaties, media) wordt nogal eens uit het oog verloren dat topsport niet alleen voor de winstmakers of voor de televisiekijkers plezierig moet zijn maar vooral ook voor de beoefenaars zelf.

Misstanden

Dat is lang niet altijd het geval. Niet alleen het topturnen maar ook veel andere takken van topsport zijn een wereld geworden waar behalve het opzwepen van de individuele sporters (tot fysieke en mentale mishandeling, inclusief doping toe) ook misstanden als matchfixing en corruptie kans krijgen.

Is het gezond voor lijf en leden? Is er plezier? Is er proportionaliteit; staan kosten en baten nog in verhouding tot elkaar?

Topsport blijft in zijn aard een loopbaan die grenzen opzoekt. De winstmogelijkheden maken het voortdurend verleggen van die grenzen verleidelijk. Des te noodzakelijker is het om nadrukkelijk stil te blijven staan bij waar die grenzen gesteld moeten worden, wat de bredere context is, en de waarden die eraan ten grondslag liggen. Is het gezond voor lijf en leden? Is er plezier? Is er proportionaliteit; staan kosten en baten nog in verhouding tot elkaar? En staan kosten en baten ook in verhouding tot de kosten en baten aan de andere kant van het spectrum, namelijk die van de breedtesport?

Goede handvatten

Onderzoeksinstituten publiceren nuttige rapporten die goede handvatten tot beleid kunnen zijn, zoals de Sport Toekomstverkenning van SCP en RIVM – een uitgebreide inventarisatie van mogelijke perspectieven, doelen, middelen en keuzes. Waar het misgaat is dat zulke genuanceerde verhalen vaak worden samengebald in conclusies als ‘Nederland dreigt uit top tien van topsportlanden te vallen’.

Is sport er vooral voor sociale interactie en individuele en volksgezondheid, of voor internationale topprestaties en economisch gewin?

Daarmee wordt een belangrijke kernvraag bij voorbaat overgeslagen: is sport er vooral voor sociale interactie en voor de individuele en volksgezondheid, of voor internationale topprestaties en het economisch gewin dat daarmee gepaard gaat, en voor het massale meeleven en amusement op afstand? Wat is een gewenste verhouding tussen die verschillende aspecten?

Waar die discussie niet blijvend gevoerd wordt, gaan de oogkleppen al snel op, en liggen misstanden op de loer.

Reageren? Mail dan naar: hoofdredactie@frieschdagblad.nl