Het dark web staat bekend als vrijplaats voor criminelen op het internet, maar biedt onderdrukte christenen ook toegang tot de Bijbel | Column Jan-Peter Soenveld

Het was een interessante opdracht die ik een poosje geleden kreeg bij een college over het dark web: zoek een plek waar je een semi-automatisch geweer, drugs, en een neppaspoort kan kopen. Bonuspunten als het een Nederlands paspoort is. Deze opdracht vat goed samen wat het algemene beeld is van het dark web: een lugubere plek op het internet waar je duistere zaken kunt vinden.

Dat beeld klopt deels, maar in twee recente kennissessies die ik zelf mocht geven over ‘het donkere steegje van het internet’ wilde ik vooral benadrukken dat het dark web ook een positieve bijdrage levert.

Laat ik beginnen met een klein stukje techniek. Het internet valt grofweg in tweeën te delen. Allereerst is er het clear web, oftewel het ‘gewone’ deel van het internet dat je via zoekmachines als Google kan vinden. Daarnaast is er het deep web. Dat is het afgesloten deel van het internet dat niet voor iedereen via zoekmachines te vinden is. Voorbeelden daarvan zijn het intranet van je werk, of je persoonlijke mailbox. Het dark web is eigenlijk een deel van dit deep web, met als belangrijkste verschil dat het alleen benaderd kan worden via een speciaal programma, genaamd The Onion Router (TOR).

Niet traceerbaar

TOR is voor iedereen eenvoudig en legaal te downloaden, en wie TOR heeft kan op websites komen die je niet via andere browsers (zoals Google Chrome) kan bekijken. TOR is zodanig ontworpen dat surfen anoniem en niet traceerbaar is. Oorspronkelijk werd het opgezet met steun van de Amerikaanse marine, om militaire berichten anoniem en veilig te kunnen verzenden. Hoewel het inmiddels gerund wordt door een onafhankelijke stichting, is het Amerikaanse leger nog steeds de grootste geldschieter.

Maar de anonimiteit van het digitale schemerlicht trekt meer mensen aan. Op het dark web zijn veel drugs- en wapenmarktplaatsen te vinden. Je bestelt de illegale spullen online en krijgt die via de post opgestuurd. (In de Netflix-serie How To Sell Drugs Online (fast) wordt dit uitstekend uitgelegd). Ook kunnen via het dark web criminelen worden ingehuurd, van huurmoordenaars tot hackers. Het is verder een plek waar de afschuwelijkste beelden ter wereld te zien zijn, van walgelijke pornografie tot beelden van dood en verderf. Als het te bedenken is, is het te vinden op het dark web.

Anonimiteit is echter ook een belangrijke voorwaarde voor veel bonafide zaken. In landen met strenge censuur is het dark web een van de weinige plekken waar objectief nieuws te vinden is. Niet voor niets hebben platformen als Twitter hun eigen TOR-website. Christenen in landen waar het christendom onderdrukt wordt, kunnen via het dark web de Bijbel lezen. Het is bovendien een belangrijke locatie voor klokkenluiders, en grote nieuwsmedia hebben een plek op het dark web waar mensen tips kwijt kunnen. Een goed voorbeeld is het lekken via het dark web van de beelden van Amerikaanse soldaten die in 2007 vanuit een helikopter burgers doodden in Bagdad.

Zelf een kijkje nemen

Wie zelf eens een kijkje wil nemen moet voorzorgsmaatregelen nemen, zoals een goede vpn en internetbeveiliging, want het dark web is minder goed gereguleerd en minder veilig dan het clear web. En wie eraan zit te denken om iets te bestellen: de kans dat je wordt opgelicht is aanzienlijk. Bovendien is de anonimiteit betrekkelijk, want veiligheidsdiensten hebben de afgelopen jaren vaak met succes ingegrepen in het dark web, bijvoorbeeld door drugsmarktplaatsen offline te halen.

Met de juiste voorzorgsmaatregelen kan een keertje uit nieuwsgierigheid rondspeuren geen kwaad, maar wees wel op je hoede waar je mee van doen hebt in dit digitale donkere steegje: op het dark web vind je the Good, the Bad, and the Ugly .

Jan-Peter Soenveld werkt bij Scherp in Veiligheid in Heerenveen en is adviseur op het gebied van veiligheidsvraagstukken.