Het h-woord kan niet langer taboe blijven | Commentaar

Er liggen in Brussel miljarden klaar in het kader van het coronaherstelplannen. Dat geld is niet gratis: er moet een plan ingediend met wat er met dat geld gaat gebeuren, en de zwakke punten in de economie moeten hervormd worden.

De ene na de andere lidstaat heeft een plan ingeleverd en goedkeuring gekregen. Nederland niet. Wij zijn een van de laatsten die nog geen aanstalten maakt om aanspraak te maken op de gelden uit het herstelplan. Dat is geen laksheid, maar bewust.

Demissionaire status

De officiële reden is dat het huidige kabinet demissionair is, en dus geen grote plannen kan maken. Dat is aan het nieuwe kabinet. Zodra dat er is, kan het een voorstel schrijven en indienen in Brussel.

Dat klinkt op zich als een goede reden, maar het is ook wel een beetje een gelegenheidsargument. Er is namelijk nog een reden waarom het kabinet talmt. En dat is om de vereiste tegenprestatie. Hoewel de Europese Commissie het niet letterlijk in de aanbeveling schrijft, weet elke goede verstaander wat Brussel als een financieel-economisch risico ziet in Nederland: onze hoge schuldenlast, onze hoge particuliere schuldenlast wel te verstaan.

Hoge hypotheekschulden

In vergelijking met andere Europeanen hebben Nederlanders veel hogere schulden. Dat heeft alles te maken met hypotheken. In Nederland kunnen huizenbezitters de rente van hun hypotheek aftrekken. Dit stimuleert de koop van huizen, maar het stimuleert ook het aangaan van schulden voor de koop hiervan. Nederlandse huizenbezitters hebben veel hogere hypotheekschulden dan andere Europeanen, en hebben een veel groter deel van het aankoopbedrag geleend.

Jarenlang was, ondanks waarschuwingen van economen en internationale financiële adviseurs, de hypotheekrenteaftrek een politiek heilig huisje. Wie over het h-woord begon, groef zijn politieke graf. Toch ontkwam het tweede kabinet-Rutte er niet aan om de hypotheekrenteaftrek geleidelijk af te bouwen. Maar voor Brussel of het IMF niet snel genoeg. Zelfs onze eigen De Nederlandsche Bank vindt de particuliere schulden een zorg.

Maar de hypotheekrenteaftrek nog verder inperken, dat is voor VVD en CDA moeilijk. Terwijl het alleen maar goed is om het juist nu te doen. De rente staat absurd laag, waardoor huizenbezitters al nauwelijks hypotheekrenteaftrek hebben. En door die lage rente kan de staat makkelijk geld lenen om huizenbezitters te compenseren.

Met alleen bouwen red je het niet

Bovendien hebben we in Nederland een woningmarktprobleem. Dat wordt maar deels veroorzaakt door een woningtekort, dus met ‘bouwen, bouwen, bouwen’ los je het probleem niet op. Wat net zo zwaar meetelt voor het feit dat veel woningzoekenden geen huis kunnen vinden, is dat huizen te duur zijn geworden. En die hoge prijzen komen mede doordat hogere biedingen gestimuleerd worden door bijvoorbeeld schenkingsregels of door de hypotheekrenteaftrek.

Als het volgende kabinet dus echt wat wil doen aan de woningmarkt, zal het meer moeten doen dan simpelweg landbouwgrond volgooien met rijtjeshuizen. Er zal ook gesneden moeten worden in de prijsopdrijvende financiële regelingen. En dan komt daardoor ook nog wat extra geld vrij uit Brussel.

hoofdredactie@frieschdagblad.nl