Burgemeesters laten invloed op pietenkleur bij comités

Op 19 november liet burgemeester Fred Veenstra van De Fryske Marren in deze krant weten dat hij vanaf 2020 met de intochtorganisaties om tafel wil over de pietenkleur. Voorheen vond hij dit niet zijn taak, maar nu wil hij het opnemen voor bewoners in zijn gemeente die zich gekwetst voelen. Zo hoorde hij onder meer van een vrouw die de laatste jaren rond deze tijd steeds vaker voor ‘zwarte piet’ werd uitgemaakt.

Dit jaar liepen in elke Friese gemeente nog zwarte pieten mee. Slechts een enkele burgemeester ziet het écht als zijn of haar taak om een gesprek over deze kleur met de organisatie te voeren. Jannewietske de Vries, burgemeester van Súdwest-Fryslân, sluit zich bij Veenstra aan: ,,Tagelyk hawwe wy sjoen dat dit ‘fenomeen’ ta polarisaasje liedt. Dat is tige spitich. Dêroer moatte wy mei-inoar yn petear.” Want, zo zegt ze, ,,ik bin fan de dialooch en bin ek boargemaster fan álle bern.”

Ook burgemeester Sybrand Buma van Leeuwarden wil in gesprek blijven met de organisatie van de intocht, zoals dat in voorgaande jaren al is gedaan. ,,Ik blijf mijn best doen om een gesprek tussen de partijen mogelijk te maken.”

Wy wolle in iepen mienskip wêze, en dêr moatte wy dan ek nei hannelje

Naast Súdwest-Fryslân en Leeuwarden willen ook burgemeesters van de gemeenten Harlingen, Opsterland, Terschelling, Tytsjerksteradiel, Opsterland en Smallingerland het gesprek aangaan met intochtcommissies, of zijn dat in recente jaren aangegaan. Maar dat gaat soms moeizaam, vertelt Roel Sluiter van Harlingen: ,,Dat gesprek heb ik twee jaar geleden geprobeerd en dat ontaardde in een anderhalf uur lang twistgesprek waarbij gemeend werd dat de hele culturele traditie van Nederland overboord gezet werd.”

Volgens hem is de pietenkleur in de gemeente Harlingen eigenlijk ook geen punt, dus hoeft de traditie niet te worden aangepast. Niettemin vindt hij het belangrijk om het gesprek aan te gaan. ,,Dingen hoeven niet hetzelfde te blijven. Het is logisch en terecht dat Veenstra álle gemeenteleden wil vertegenwoordigen.”

Uiteindelijk vinden veel Friese gemeentes die wel in gesprek gaan, het nog altijd de keuze van de intochtorganisatie. Bert Wassink, burgemeester Terschelling: ,,Ik zou het op prijs stellen als ook op Terschelling de roetveegpieten zouden worden geïntroduceerd. Dat heb ik twee jaar geleden en dit jaar ook gedeeld met de lokale organisatie. Maar dat is een persoonlijke opvatting en ik ga er niet over.”

Geen punt

Ook Jan Rijpstra van Smallingerland liet dinsdag tijdens een raadsvergadering weten dat het besluit bij de intochtcommissie ligt. Hij ontving dit jaar drie brieven van personen die moeite hadden met Zwarte Piet, daarover wil hij wel met de commissie in gesprek. Maar pas ná het feest. De intocht in Drachten noemde hij ‘gemoedelijk’. ,,Maar wat de inwoonster in De Fryske Marren is overkomen, is niet netjes. Was het hier in Smallingerland gebeurd, dan had ik net zo gehandeld als Veenstra.”

Daaruit spreekt nog een reden waarom veel burgemeesters de zwarte kleur van piet geen probleem vinden. In de gemeente speelt het probleem niet, zeggen de burgemeesters van Achtkarspelen, Harlingen, Heerenveen, Noardeast-Fryslân, Ooststellingwerf, Terschelling, Tytsjerksteradiel, Vlieland en Weststellingwerf. Sommigen geven wel aan dat ze het gesprek met de organisatie best aan zouden willen gaan als de pietenkleur wel een punt zou worden.

Tagelyk hawwe wy sjoen dat dit ‘fenomeen’ ta polarisaasje liedt. Dat is tige spitich. Dêroer moatte wy mei-inoar yn petear

Een enkeling laat echter ook weten helemaal niet over het thema in gesprek te willen. ,,De discussie over de uitvoering van het feest ligt bij de organisatie”, zegt bijvoorbeeld Hayo Apotheker van Noardeast-Fryslân. ,,Die zullen vast zelf ook zo nu en dan de boel op een rijtje zetten over hoe ze de intocht vorm geven. Daar zijn ze mans genoeg voor.” Tegen Veenstra’s opvatting dat hij het als burgemeester op moet nemen voor gekwetste burgers die juist nu worden uitgescholden kijkt Apotheker anders aan. ,,,Wat hij in een persoonlijke bespiegeling op een blog zet is prima, maar ik vind dat een gemeentebestuur alleen moet letten op een goede organisatie.”

Burgemeester Marga Waanders van Waadhoeke lijkt het geen slecht idee om als Friese burgemeesters hierover eens bij elkaar te komen. ,,In Waadhoeke zijn de intochten dit jaar feestelijk verlopen. Maar iedereen kent de gevoeligheden en ziet dat er beweging is. Dan rijst toch de vraag: hoe nu verder?” In zo’n samenkomst zouden de gedachten volgens haar uitgewisseld kunnen worden. ,,En dan niet in november, maar aan het begin van het jaar. Dan blijf je weg van de emotie en grote media-aandacht. Of dat leidt tot gesprekken met comités zien we later wel.”

Dat de timing voor de discussie nu niet goed is, vindt ook André van de Nadort van Weststellingwerf. ,,Het sinterklaasfeest vieren, gaat nu voor. Na de festiviteiten kijk ik of ik het gesprek met comités aan zou willen gaan.” Oebele Brouwer uit Achtkarspelen vult aan: ,,Zo vlak voor dit feest zie ik geen aanleiding tot een verklaring hierover, al snap ik de reactie van collega Veenstra.”

Wat hij in een persoonlijke bespiegeling op een blog zet is prima, maar ik vind dat een gemeentebestuur alleen moet letten op een goede organisatie

Sommige burgemeesters, zoals die van Ameland, Dantumadiel en Schiermonnikoog, willen niet inhoudelijk reageren. Wel laat Gerard van Klaveren (Ameland) via de communicatieafdeling weten dat ook bij hem het thema niet speelt. Klaas Agricola van Dantumadiel vindt dat er een landelijk standpunt zou moeten komen.

Gedrag

Uiteindelijk blijft de kleur van Zwarte Piet een gevoelig thema. Ook voor burgemeesters. Zo zegt Sluiter van Harlingen: ,,Ik vind het een buitengewoon onaangenaam probleem en zie aan beide kanten fanatici en belachelijk gedrag. Ook in Leeuwarden, waar mensen tijdens de intocht met pepernoten gooien. Ik zou willen zeggen: doe eens normaal met elkaar. Er is iets radicaals en iets hufterigs in ons geslopen.” Het sinterklaasfeest moet echt een feestje blijven voor álle kinderen, besluit De Vries van Súdwest-Fryslân. Daarom kijkt zij kritisch naar de huidige intocht: ,,Wy wolle in iepen mienskip wêze, en dêr moatte wy dan ek nei hannelje.”