De kou voel je niet als je onder het ijs duikt

Ongeveer een graad of twee is de temperatuur van het water van de voormalige zandwinplas in Emmeloord. Het ijs is 6,5 centimeter dik. Een paar meter van de kant steekt een ladder uit een gat (bijt) dat in het ijs is gezaagd. Astrid Mecklenburg (39) uit Gorredijk daalt de trap af het water in, even later gevolgd door duikpartner Robert Jonkman (47) uit Sint Nicolaasga. De twee houden kort een hand boven het hoofd - het teken dat alles in orde is - en verdwijnen onder het wateroppervlak. Luchtbellen die tegen het ijs drukken en het schijnsel van hun duiklampen verraden waar ze zwemmen.

Acht leden van Duikteam Heerenveen (DTH) maakten zaterdagmiddag op die manier een duik in de Casteleijnsplas. Terwijl ze zich op de parkeerplaats bij de plas in hun duikuitrusting hijsen, die zo’n 35 kilo weegt, klinkt vanaf waterplas de Wellerwaard (iets verderop) het uitgelaten gegil van schaatsende kinderen.

Het ijs moet dik genoeg zijn

Voor beide sporten geldt: het ijs moet dik genoeg zijn. Omdat de vaste duikplek in Joure niet genoeg ijs bood, kwamen de leden uit op de plas bij Emmeloord. Voor ze de bijt ingaan haakt seinmeester Jos de Schiffart alle duikers aan een seintouw. Het is het communicatiemiddel voor onder het ijs. Met dit touw en de tekens van de seinmeester kunnen ze het gat terugvinden.

Voor mij hoefde het niet nog een keer. Het voelt toch opgesloten

Meinte de Vries (35) uit Sint Nicolaasga nam het zaagwerk voor de bijt voor zijn rekening. Hij maakte al eens een ijsduik en blijft deze dag aan de kant. ,,Het was mooi om mee te maken, als de zon op het ijs schijnt geeft dat een heel apart effect. Maar voor mij hoefde het niet nog een keer. Het voelt toch opgesloten.”

Tien minuten onder water

Een duik duurt vandaag tien minuten. ,,Om iedereen de kans te geven te kunnen duiken, en ook vanwege de kou. Normaal in de winter maken we langere duiken van ongeveer 45 minuten, we duiken het hele jaar door”, vertelde Jonkman voor hij het water inging.

Na exact tien minuten komen zijn hoofd en dat van Mecklenburg weer boven water. Op de parkeerplaats, waar koffie, gevulde koeken en mergpijpjes wachten, trekt de Gorredijkster (die een wetsuit droeg) eerst droge kleding aan. Kleedruimtes zijn er niet, helemaal niet in coronatijd. ,,Machtig”, zegt ze even later over de duik, handen om een warme beker geklemd. ,,Je zwemt met een plafond boven je. Af en toe hoor je ‘pats’, als er ergens een scheur in het ijs komt. Maar er is vooral rust. Ik vond het heel rustgevend.”

Specialisatie in de duiksport

DTH, opgericht in 1988, heeft ongeveer zestig leden. Er wordt in binnen- en buitenland gedoken. Leden kunnen bij de vereniging duikbrevetten halen en zich specialiseren in bijvoorbeeld onderwaterarcheologie of fotografie.

IJsduiken geldt ook als specialisatie in de duiksport. Duikers volgen eerst training en theorie voor ze de bijt ingaan. Zo ook Meck-lenburg en Jonkman, want voor hen was dit de eerste ijsduik. ,,Een bijzondere ervaring”, zegt Jonkman. ,,Het water was hartstikke helder. De vissen lieten zich niet zien. Daarvoor is het denk ik ook te koud.” Zijn waterdichte en isolerende droogpak hield hem warm. ,,Ik heb er niks van gevoeld.”