Martijn laat zich elke week verrassen in de natuur

Een van zijn mooiste ervaringen tot dusver? Lang hoeft Martijn niet na te denken. Dat was een paar weken terug. Hij kreeg op zondagmorgen een melding via een lokale vogel whatsappgroep dat in de buurt van Peasens-Moddergat een vale lijster zich ophield. Twee uur later had Martijn het zeldzame vogeltje met de camera vastgelegd. Martijn is niet zo fanatiek dat hij naar de Noordhollandse kust of naar Limburg reist om een zeldzaam vogeltje te fotograferen, maar is er een bijzonder exemplaar in het Noorden dan stapt hij graag in de auto om het vogeltje waar te nemen.

,,Ik bin ris in kear nei Harns ta riden om dêr de grutte grize snip te sjen. Mar dy reis wie om ’e nocht; ik haw dy seldsume fûgel doe net sjoen. Mar twa wike lyn hie ik mazzel. Doe’t ik de melding binnenkrige dat yn Peazens in bysûndere fûgel wie, stapte ik daliks yn de auto. Myn kamera leit altyd klear. Doe’t ik dy skiere lyster seach, joech dat wol in kik. Myn bloed begong hurder streamen. Dat bistje fynst hjir hast noait. Hy briedt yn Siberië en oerwinteret yn Súd-east-Azië. Sa’n dwaalgast foar jins kamera te hawwen is dan wol hiel spesjaal.”

De bisten meie net fersteurd wurde. It giet my om dy bisten; dy hawwe rêst nedich en beskerming

Martijn heeft de luxe dat hij als student over een eigen auto beschikt. Zelf bij elkaar verdiend als woonassistent bij Talma Hûs in Feanwâlden waar hij elk weekend dementerende ouderen helpt. ,,Ik bin dêr jûns tusken healwei seizen en healwei njoggenen om mei de âlderen in spultsje te dwaan en iten klear te meitsjen sadat it personiel tiid hat om harren wurk te dwaan. Dat omgean mei de âlderen jout my altyd in hiel goed gefoel.”

Hij zit in het derde jaar van het Nordwin College in Leeuwarden opleiding Natuur en Recreatie niveau 4 en verwacht dit schooljaar klaar te zijn en zijn diploma te krijgen. Momenteel loopt hij stage bij Staatsbosbeheer in Twijzel. Of hij na zijn mbo-opleiding nog een hbo-opleiding in deeltijd gaat doen of als veldmedewerker, ecoloog of boswachter aan de slag gaat, weet hij nog niet. ,,It leit deroan wat der op myn paad komt.”

Van jongsaf geïnteresseerd

Van jongsaf aan is Martijn al geïnteresseerd in de natuur. Dat begon toen hij met zijn ‘heit’ de weilanden in ging ,,om te ljipaaisykjen”. Het eizoeken en de nazorg, het beschermen van de weidevogelnesten, doet Martijn niet meer. ,,It is jammer, mar wy hawwe yn ús omkriten gjin greidefûgels mear. Us heit fertelt my wolris wêr’t hy foarhinne ljip-aaien fûn. Dan kin ik my dan net yntinke. Guon gebieden binne no bosk.”

Martijn is nog wel lid van de vogelwacht in zijn woonplaats Noardburgum. ,,Ik bin de jongste. It binne allegearre âlderen.” Hij is onder andere bezig met het inventarisseren van de nestkasten. Ook is hij wel mee geweest met het ringen van kerkuilen. ,,Moaie bistjes.”

In de loop der jaren is Martijn een aardige vogelexpert geworden. Er is bijna geen vogelsoort die in Nederland voorkomt die hij niet kent. Hij gaat er inmiddels alleen op uit om vogels te tellen voor stichting Vogelonderzoek Nederland (Sovon) en Staatsbosbeheer. Eenmaal in de veertien dagen zit hij zo voor Staatsbosbeheer in de Soestpolder bij Burgum. Aan de hand van geluiden en op basis van waarnemingen houdt hij de stand van de vogels bij. Er zijn daar een stuk of twintig verschillende soorten. Verscheidene ganzen, roodborsttapuiten, watersnippen, maar ook de zeldzame roerdomp komt hier voor en het ijsvogeltje, de zwartkop, waterral, zomertaling en de staartmees.

De kennis van de plantenwereld is wat minder bij Martijn, maar op school is hij op dit moment druk bezig om die kennis bij te spijkeren. En al doende leert men. Vooral uit ervaring. In het veld steekt men het meeste op, weet Martijn. ,,Ik haw ris mei myn staazjebegelieder op in middei it yn fjild west en doe seagen wy in cranberry midden yn Fryslân. No, dat is wol hiel seldsum.”

Cameravallen

Naast het vogeltellen voor Sovon doet Martijn nog een ander bijzonder klusje voor Staatsbosbeheer. Hij verzamelt de gegevens van de cameravallen. Op verscheidene plekken in Dantumadiel en Tytsjerksteradiel waar veel dieren passeren staan wildcamera’s opgesteld. Zodra er een dier passeert, komt hij op de foto. Martijn fietst met zijn laptop naar die plekken toe, banjert soms met een waadpak door sloten heen om de sd-kaart uit de cameraval te halen en de gegevens meteen in zijn computer op te slaan.

Wie Martijn op waarneming.nl en Facebook volgt, begrijpt nu waarom hij zoveel bijzondere waarnemingsfoto’s kan plaatsen. Elke twee weken maakt Martijn zijn ronde langs de cameravallen. ,,It is altyd wer in ferrassing watst tsjin komst, mar set net yn de krante wêr’t dy kamera’s steane. De bisten meie net fersteurd wurde. It giet my om dy bisten; dy hawwe rêst nedich en beskerming.”

De otter wordt normaal

De otter in Noardeast-Fryslân is inmiddels een normale verschijning, zo blijkt uit de vele foto’s uit de cameravallen die de Noardburgumer in kaart brengt. ,,Ik wit noch dat ik in jonkje wie fan acht, tsien jier doe’t ik foar it earst in otter seach. Ik wie mei ús heit te fiskjen yn de Alde Feanen by Earnewâld. Dêr wiene doe krekt otters útsetten. Dat bistje swom ûnder de boat troch. It kopke kaam boppe wetter en seach ús nijsgjirrich oan. Dat ferjitst noait mear. Even letter fûn ik yn ’e buert in oanfretten fiskje.”

Niet alleen otters zijn op de cameravallen te zien, maar ook boom- en steenmarters en vossen. Elk seizoen heeft weer zijn specifieke foto’s, vertelt Martijn. Momenteel zijn de marters wat rustig, maar zijn de otters erg actief om hun territorium af te bakenen. Overal verspreiden ze hun spraints oftewel hun poep. Die spraints zijn ongeveer 10 tot 15 millimeter dik en 2 tot 10 centimeter lang. Verse spraints zijn teerachtig zwart tot groen/grijs en slijmerig.

Ik haw ris mei myn staazjebegelieder op in middei it yn fjild west en doe seagen wy in cranberry midden yn Fryslân. No, dat is wol hiel seldsum

Het voorjaar als alles tot groei komt en in bloei staat is de favoriete periode in de natuur voor Martijn. Dat neemt niet weg dat hij momenteel erg geniet van de vogeltrek. Hij is geregeld langs de Waddenkust te vinden en leest graag de gegevens af op ringen van ganzen, zwanen en scholeksters. Met de handige app Birdring weet hij in een mum van tijd allemaal gegevens van de vogels te achterhalen.

,,Ik haw ferline wike noch in skiere goes sjoen oan de Waadkust dy’t út Noarwegen kaam. Dat fyn ik moai wurk om te ûntdekken: wêr hat sa’n bist allegearre west?” Meestal gaat hij alleen op pad. ,, Lekker it frije fjild yn, yn de natoer ombanjerje lykas yn it Lauwersmargebiet, de Bantpolder, by Ezumakeeg, de Holwerter pier, Ferwert Bûtendyks en Skiermûnts-each. Dat binne wol myn favorite fûgelspottersplakken. Spitich dat dêr no sa’n soad fûgels dea geane troch de fûgelgriep. Dat docht my wol sear, deade fûgels fine.”