Zichtbaar geroerd nam Jan Waterlander gistermiddag de beker in ontvangst, in de lunchpauze van de laatste Statenvergadering voor de verkiezingen. Het scheidende Statenlid vond het „earfol” de prijs te winnen, „foaral omdat it myn kollega’s binne dy’t de útslach bepaald ha.”

Aan het einde van elke Statenperiode van vier jaar organiseert het @FrieschDagblad de verkiezing van beste Statenlid. De prijs gaat deze keer naar Jan Waterlander, het enige Statenlid voor @50PlusFriesland pic.twitter.com/y6sXLB82SZ

— Friesch Dagblad (@frieschdagblad) February 27, 2019

Dat hij de prijs krijgt nu hij als Statenlid afscheid moet nemen, noemt Waterlander „ekstra spesjaal”. De 50Plus-voorman had graag door gewild als lijsttrekker, maar na een interne verkiezing kwam Theun Wiersma op nummer één. ,,Dat jout dizze priis ek wol in dûbele betsjutting”, vindt Waterlander, zonder de keuze van zijn partijleden te willen bekritiseren. „Dat is net oan my, mar de wurdearring fan myn kollega’s is wol prachtich.”

Helikopterview

In de wandelgangen spraken collega’s van een zoete wraak. Zij roemen het 50Plus-Statenlid om de manier waarop hij het debat voert. ‘Krijgt als eenmansfractie opmerkelijk veel voor elkaar’, ‘helikopterview’, ‘is zichtbaar in de debatten en is flexibel, speelt niet op de man en gunt de ander ook wat’.

Waterlander is de zesde winnaar van de titel. Zijn voorgangers waren Anja Haga (ChristenUnie, 2015), Tom van Mourik (VVD, 2011), Johannes Kramer (FNP, 2007), Ton Baas (VVD, 2003) en Willem Verf (GrienLinks, 1999).

Sietze Schukking, Rinie vd Zanden ⁦ @PartijvdDieren ⁩, Leo Pieter Stoel ⁦ @VVD ⁩ en Jan Waterlander ⁦⁦ @50pluspartij ⁩ keazen ta bêste leden PS 2015-2019. Lokwinske! pic.twitter.com/1SjJQKL3Jy

— CdK Brok (@cdkfryslan) 27 februari 2019

PvdA’er Hetty Janssen eindigt net als vier jaar geleden op de tweede plaats. De derde plaats ging naar Rinie van der Zanden (Partij voor de Dieren).

De Statenleden konden, naast de verkiezing van het beste Statenlid, ook een oordeel geven over wie van hun collega’s de beste redenaar is en welk Statenlid de meeste kennis van zaken heeft. Daarnaast is er de ‘aanmoedigingsprijs’, voor degene die volgens de collega’s wel wat korter van stof zou mogen zijn.

Prijs voor meeste kennis van zaken

Als het gaat om kennis van zaken steken twee Statenleden er volgens hun collega’s duidelijk bovenuit: Rinie van der Zanden (PvdD) en Leo Pieter Stoel (VVD). Van der Zanden kreeg uiteindelijk de meeste stemmen: ‘op haar eigen terrein ongeëvenaard’, ‘goed ingelezen en goed voorbereid’, ‘een grote expertise op het gebied van natuur en dieren’.

Na Stoel eindigde Remco van Maurik (PvdA) op de derde plaats. Vier jaar geleden ging deze titel eveneens naar ChristenUnie-Statenlid Haga.

Prijs voor beste redenaar

VVD’er Leo Pieter Stoel kreeg de prijs voor de beste redenaar. Collega’s over hem: ‘kin syn saakjes yn geef Nederlânsk mei in moaie wurdkar prima ûnder wurden bringe’, ‘laat zich niet in een hoek drukken en blijft bij zijn verhaal. Kan de ander altijd van repliek dienen’.

De tweede prijs ging hier naar Teus Dorrepaal (CDA), 50Plus’er Jan Waterlander werd derde. Vier jaar geleden werd Retze van der Honing (GrienLinks) verkozen tot beste redenaar.

Slaapverwekkend

De Statenleden antwoordden het meest eensgezind op de vraag wie van hen wel wat korter en bondiger zou kunnen spreken. Zelfstandig Statenlid Sietze Schukking (ex-D66) kreeg deze ‘aanmoedigingsprijs’ met een ruime meerderheid. Alhoewel verschillende Statenleden zeggen diens inhoudelijke kennis te kunnen waarderen, vinden de meesten dat Schukking te lange uiteenzettingen houdt. Een greep uit de toelichtingen: ‘slaapverwekkend’, ‘veel te langdradig en onsamenhangend’ en ‘bevlogen, fanatiek en daardoor bijna niet te stoppen in zijn referaat’.

Tweede werd hier Rinie van der Zanden , de derde plaats was voor Harrie Graansma (PVV).

In totaal brachten 23 Statenleden en één gedeputeerde hun stem uit. De Statenleden konden twee stemmen uitbrengen per vraag: een voor iemand van de eigen fractie en een voor iemand van een andere fractie. De gedeputeerden kregen één stem per vraag.

Hoogte- en dieptepunten

De Statenleden kregen ook de gelegenheid zich uit te spreken over hun hoogte- en dieptepunten van de afgelopen vier jaar. Als hoogtepunt werd door veel oppositiepartijen de veenweide genoemd, en het initiatiefvoorstel waarmee zij meer vaart probeerden te krijgen achter het verhogen van het waterpeil. Het onderstreepte vooral dat het middel van een initiatiefvoorstel goed kan werken, zei iemand. ‘Dit biedt een springplank voor het oplossen van andere grote problemen de komende periode.’

Verder werden als hoogtepunten genoemd onder meer het afdwingen dat het openbaar vervoer uitstootvrij gaat rijden, en de verlenging van de busconcessie voor Arriva waarbij ruimte werd gecreëerd in de dienstregeling door de bussen voortaan langs het dorp te laten rijden.

De discussies over windpark Nij Hiddum-Houw en de regenboogvlag werden beschouwd als de belangrijkste dieptepunten (zie kader).

Belangrijkste onderwerp voor de verkiezingen

Op de vraag wat het belangrijkste verkiezingsonderwerp is, reageerden de Statenleden relatief eensgezind: velen noemden de energietransitie en de balans tussen natuur en landbouw in de provincie, of afgeleide onderwerpen.

Lees ook: Stemmen met hart, hoofd, handen en voeten

‘Windmolendebat is me niet in koude kleren gaan zitten’

Vier jaar geleden betitelden veel Statenleden de discussie over de windmolens in het IJsselmeer als dieptepunt, en nu wordt bij die vraag opnieuw het windmolendossier vaak genoemd. Nu gaat het vooral over het windpark Nij Hiddum-Houw bij Cornwerd. ‘Is me niet in de koude kleren gaan zitten’, zegt iemand. Een ander: ‘We hebben zo veel mogelijk geprobeerd de kerktoren van het dorp in het midden te laten. Dat is niet helemaal geslaagd, vind ik.’

Een oppositielid noemt de debatten over windenergie in het algemeen ‘beschamend’. ‘Daarin stonden partijen lijnrecht tegenover elkaar en wilden van geen wijken weten. Dichtgespijkerd dossier door de coalitie. Inspraak genegeerd.’ Een ander Statenlid vindt het achteraf onterecht dat de andere coalitiepartijen de SP niet te hulp schoten, toen die werd aangevallen op de afspraken in het coalitieakkoord over windmolens.

Verder verwijzen zowel voor- als tegenstanders naar de discussie over het wel of niet in top hangen van de regenboogvlag op het provinciehuis, bij de vraag op welke discussie ze met schaamte terugkijken. Voorstanders zijn nog steeds ontevreden dat ze geen meerderheid kregen. ‘De discussie werd te veel overheerst door persoonlijke emoties van één Statenlid’, zegt iemand. Bij tegenstanders is er nog steeds onvrede dat het onderwerp überhaupt werd aangekaart: ‘symboolpolitiek’.