Vanaf maandag worden er weer extra prikken gezet tegen corona: waarom is dat nodig en welke vaccins worden er toegediend? | Vijf vragen

1. Waarom krijgen we nu die herhaalprikken en is die echt nodig?

Het ministerie van Volksgezondheid en het RIVM houden er rekening mee dat er dit najaar een nieuwe coronagolf komt. Aangezien er nog veel uitgestelde reguliere zorg in te halen is en het zorgpersoneel de afgelopen 2,5 jaar bijna onafgebroken op de tenen heeft gelopen, is het van belang dat de ziekenhuisdruk niet te ver oploopt. Anders dreigt verdere uitval en kan de capaciteit wederom krapper worden.

Maar is de prik ook nodig voor niet-kwetsbare mensen? Het grote punt hier is immuniteit. Die is steeds meer ontstaan door eerdere vaccinaties en doordat veel mensen corona hebben gehad. De huidige virusvarianten zijn volgens Christan Hoebe van de GGD Zuid-Limburg even ziekmakend als het Wuhan-virus waarmee de ellende in december 2019 begon. „We reageren er nu alleen minder heftig op dankzij die immuniteit.”

Die immuniteit neemt echter na verloop van tijd af en bovendien past ook het virus zich steeds weer aan. Ook als je immuniteit hebt opgebouwd, door vaccinatie of de ziekte zelf, is het nodig die immuniteit van tijd tot tijd een oppepper te geven. Daarvoor dient ook deze nieuwe vaccinatie. En daarbij geldt, ondanks de indianenverhalen die de ronde doen: baat het niet, dan schaadt het ook niet. „De bijverschijnselen blijven net als de vorige keren beperkt tot wat vermoeidheid, hoofdpijn en soms wat koorts. Meestal is dat binnen een paar dagen over”, aldus Hoebe.

2. Wie komen er in aanmerking voor de herhaalprik?

Alle 12-plussers die minimaal de basisserie hebben afgerond, kunnen een herhaalprik krijgen. Zo’n basisserie bestaat uit twee prikken met het vaccin van Pfizer of Moderna of één prik van Janssen. Mensen die eerst corona hebben gehad en daarna één prik genomen hebben, komen ook in aanmerking voor de herhaalprik. Wel kun je er pas eentje halen als de laatste prik of infectie met corona minstens drie maanden geleden is.

De 60-plussers zijn door het RIVM eerst uitgenodigd (van oud naar jong). Ook kunnen de zorgmedewerkers met patiënten- en/of cliëntencontact dan een afspraak maken. Mensen van 12 tot 59 uit de griepprikgroep krijgen vanaf de eerste helft van oktober een uitnodiging, net als mensen met het syndroom van Down. Niet-mobiele personen kunnen thuis of in hun zorginstelling een prik via de GGD of huisarts krijgen.

3. Welke vaccins worden er toegediend?

In principe wordt de herhaalprik met het vaccin van Pfizer of Moderna gezet. Het maakt daarbij niet uit met welk merk de eerdere vaccinaties zijn toegediend.

Deze campagne wordt er voor het eerst met de speciale ’bivalente’ vaccins geprikt, middelen die zowel goed tegen de oudere als tegen de nieuwere varianten (zoals omicron) beschermen. De Europese geneesmiddelenautoriteit EMA keurde die nieuwe vaccins van Pfizer en Moderna anderhalve week geleden goed.

Als mensen om medische redenen geen herhaalprik met een mRNA-vaccin (Pfizer en Moderna) kunnen krijgen of dat niet willen, kunnen ze ook Janssen ontvangen.

4. Ik hoor iets over nog beter werkende vaccins die eraan komen. Kan ik niet beter wachten?

Meerdere farmaceuten werken inderdaad aan nieuwe vaccins die nog beter tegen de nieuwste varianten beschermen. Het ministerie en het RIVM benadrukken echter dat de huidige omicronvaccins meer dan genoeg beschermen en dat vanwege de blijvende onzekerheid óf en wanneer nieuwe vaccins goedgekeurd worden, het verstandig is om de prik gewoon te halen zodra het kan.

5. Hoeveel gaat er geprikt worden?

De GGD gaat het overgrote deel van de prikken zetten. Volgens de organisatie komen er ongeveer dertien miljoen Nederlanders voor de herhaalprik in aanmerking. De instantie spreekt zich niet uit over de verwachte opkomst. Tijdens de herhaalprikcampagne van dit voorjaar voor 60-plussers en kwetsbaren was de opkomst 54,4 procent. Dat zou nu neerkomen op ongeveer zeven miljoen.

De GGD meldt in ieder geval klaar te staan om 700.000 prikken per week toe te dienen. Wanneer de campagne dan precies afgerond zal zijn, kunnen de organisaties niet zeggen. Maar wie uitgaat van deze opkomst en dat tempo, ziet dat dat al gauw tegen het eind van het jaar kan gaan lopen.