De ophef rond de documentaire over Sigrid Kaag laat de obsessie zien die politici hebben met goed in beeld komen | Haagse week

Die obsessie om goed in beeld te komen om het juiste imago hoog te houden, is precies wat er misging bij de VPRO-documentaire over Sigrid Kaag . De VPRO heeft een traditie van documentaires waarin een politicus over een langere tijd gevolgd wordt.

De laatste tijd wat minder, want partijen willen ‘het beeld’ van de politicus in eigen hand houden. Dan is het niet fijn als de filmer als een vlieg op de muur filmt hoe iemand uit z’n slof schiet of vilein over anderen praat. De tijd dat Joop den Uyl schaamteloos zijn mond volpropte met pinda’s terwijl een filmer hem volgde of Frank de Grave zonder wroeging een microfoontje op zijn revers liet spelden tijdens het debat waarin het kabinet-Lubbers II viel, is voorbij.

Feitelijke onjuistheden

En dus gingen D66 en het ministerie van Buitenlandse Zaken piepen toen ze een voorvertoning van de film zagen. Zo’n voorvertoning is niet gek, misschien zit er iets in wat niet klopt of staatsgeheim is. Net zoals schrijvende journalisten een interview voorleggen om te checken op ‘feitelijke onjuistheden’.

Maar nu werd aan de VPRO gevraagd of Kaag een gefotoshopte autogordel om kon krijgen, of dat een scène met champagne in Afrika eruit kon, et cetera. En de maker was, zo bleek uit WOB-stukken die GeenStijl in handen kreeg, hier gevoelig voor. Neem daarbij dat deze documentaire, die niet heel kritisch of onkritisch was, twee maanden voor de verkiezingen werd uitgezonden en je hebt al meteen de schijn tegen dat de VPRO Sigrid Kaag en D66 een zetje wilde geven.

Dat is maar de vraag. De VPRO was te meegaand, maar het was nu ook weer niet de grote grove schande die ervan werd gemaakt. Of denkt u dat NOS en RTL toevallig Mark Rutte op de fiets, met z’n mutsje op, in een Haagse volkswijk tegenkwamen de dag na de aangenomen motie van afkeuring, en hem toen maar vroegen hoe hij zich voelde?

Kekke filmpjes

Dat partijen hun politici zo goed mogelijk in het licht willen zetten, is niet zo gek. Maar bij ambtelijke voorlichters is het zo veel mogelijk inzicht geven in overheidsinformatie verworden tot het verkopen van beleid of politieke ambtsdragers. En bij veel media gaat om de snelle soundbite of het leuke plaatje voor de inhoud, en de kiezer rekent de partij liever af op een klinkende quote in een debat dan op een doorwrocht wetsvoorstel.

Dat alles werkt in de hand dat een fractie liever een medewerker in dienst neemt die kekke filmpjes kan maken dan iemand die alles weet van pensioenregels. Of dat een talkshow liever een grappige jongen grappige vragen aan ministers laat stellen, dan dat ze een kritische journalist met kritische vragen op pad sturen. Of dat in een partij de politicus die weet hoe je met een vette quote aandacht krijgt hoog op de lijst komt, in plaats van een saaie wetgevingsexpert.

Het is zo treurig, want als politiek meer praatje-plaatje wordt dan blijven de structurele problemen lang onder de radar, zoals bij de toeslagenaffaire. Gelukkig zijn er ook genoeg politici en journalisten die zich daar wel op richten en er succesvol in zijn.